Ρεπορτάζ: Αντώνης Ζήβας
Η ένοπλη πτέρυγα της Χαμάς, που παραμένει στο πεδίο των μαχών, έχει αντιρρήσεις τόσο για τον αφοπλισμό της όσο και για τους όρους απελευθέρωσης των ομήρων
Η πολιτική ηγεσία της Χαμάς, δήλωσε δημοσίως ότι έχει αποδεχτεί τα βασικά σημεία του ειρηνευτικού σχεδίου του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, εσωτερικά όμως, σημειώνει η Αμερικανική εφημερίδα Wall Street Journal, παραμένει βαθιά διχασμένη ως προς τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να προχωρήσει.
Το έναυσμα για να ξεκινήσει η επόμενη μέρα στη Γάζα -ή, έστω, να σταματήσουν αρχικά οι ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις και να εκκινήσει διάλογος για μια συνολική συμφωνία- έδωσε χθες το βράδυ η παλαιστινιακή ισλαμιστική οργάνωση, όταν ανακοίνωσε πως αποδέχεται βασικά σημεία του ειρηνευτικού σχεδίου του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, προκαλώντας αισιοδοξία για το ενδεχόμενο λήξης του πολέμου στη Γάζα.
Διχασμός και «εμφύλιος» μεταξύ πολιτικής και στρατιωτικής πτέρυγας
Η Χαμάς παραμένει βαθιά διχασμένη ως προς τους όρους αφοπλισμού και την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων, με την έλλειψη εσωτερικής συνοχής να απειλεί τη διαδικασία.
Η -χαρακτηρισμένη από τις ΗΠΑ ως τρομοκρατική οργάνωση – δήλωσε πρόθυμη να παραδώσει την εξουσία στη Γάζα και να απελευθερώσει ομήρους, σε μια ιστορική ανακοίνωση, που ενίσχυσε την πρωτοβουλία Τραμπ για ειρήνη. Η γλώσσα όμως που χρησιμοποίησε, θεωρείται από μεσολαβητές ασαφής και ενδεχομένως προβληματική για την επίτευξη τελικής συμφωνίας.
Αραβικές διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι η Χαμάς δεν έχει καταλήξει σε συναίνεση σχετικά με τον αφοπλισμό και τους όρους απελευθέρωσης των ομήρων -τα δύο βασικά προαπαιτούμενα του αμερικανικού σχεδίου -μολονότι ο πρόεδρος Τραμπ έσπευσε να χαιρετίσει τη δέσμευσή της στο ειρηνευτικό σχέδιο, που ο ίδιος έφερε στο τραπέζι.
Σύμφωνα με την Wall Street Journal, ο ανώτερος διαπραγματευτής της Χαμάς, Χαλίλ αλ-Χάγια και αρκετοί άλλοι ανώτεροι αξιωματούχοι υποστηρίζουν την αποδοχή της πρότασης, παρά τις σημαντικές επιφυλάξεις, σύμφωνα με Άραβες μεσολαβητές.
Ωστόσο, αυτά τα στελέχη της Χαμάς, που βρίσκονται εκτός της Γάζας, έχουν περιορισμένη επιρροή στον ένοπλο βραχίονα της οργάνωσης, ο οποίος παραμένει στη Γάζα.
Ο Ezzedin al-Haddad, ο οποίος ανέλαβε την ηγεσία της Χαμάς στη Γάζα μετά τη δολοφονία των Yahya και Mohammed Sinwar από το Ισραήλ, δήλωσε στους μεσολαβητές ότι είναι ανοιχτός σε συμβιβασμούς.
Οι μεσολαβητές ανέφεραν ότι ο Haddad είναι πρόθυμος να παραδώσει τους πυραύλους και άλλα όπλα στην Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Έθνη για αποθήκευση, αλλά επιθυμεί να διατηρήσει τα μικρά όπλα, όπως τα τουφέκια, τα οποία η Χαμάς θεωρεί αμυντικά.
Οι διοικητές της Χαμάς στη Γάζα φοβούνται ότι δεν θα μπορέσουν να επιβάλουν τη συμμόρφωση των μαχητών με τον όρο της αποστρατιωτικοποίησης, αν αποδεχθούν μια συμφωνία που ισοδυναμεί με παράδοση, ανέφεραν οι μεσολαβητές.
Η οργάνωση έχει στρατολογήσει πολλούς νέους άνδρες από την αρχή του πολέμου, συχνά όσους έχουν δει τα σπίτια τους να καταστρέφονται ή μέλη της οικογένειάς τους να σκοτώνονται. Αυτοί οι μαχητές ενδέχεται να μην είναι διατεθειμένοι να παραδώσουν τα όπλα τους.
Τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία του σχεδίου είναι οι απαιτήσεις να αφοπλιστεί η Χαμάς, να παραδώσει τα όπλα της και να απελευθερώσει τους 48 Ισραηλινούς ομήρους που εξακολουθεί να κρατάει — ζωντανούς και νεκρούς — εντός 72 ωρών από τη συμφωνία.
Οι επικριτές εντός της Χαμάς χαρακτηρίζουν την πρόταση ως «72ωρη εκεχειρία» και όχι ως πραγματική ειρηνευτική συμφωνία, αντανακλώντας την έλλειψη εμπιστοσύνης τους προς το Ισραήλ.
Η Χαμάς ανέφερε την Παρασκευή 3/10, ότι επιθυμεί περαιτέρω «διαπραγματεύσεις για να συζητηθούν οι λεπτομέρειες», οι οποίες φαίνεται να περιλαμβάνουν την απελευθέρωση των ομήρων.
Ο Τραμπ εξέφρασε την πεποίθηση ότι η Χαμάς «είναι έτοιμη για μια διαρκή ειρήνη». Κάλεσε το Ισραήλ να «σταματήσει αμέσως τους βομβαρδισμούς στη Γάζα» για να εξασφαλίσει ασφαλείς συνθήκες για την απελευθέρωση των ομήρων. Η δήλωσή του αντανακλούσε την πεποίθηση στον Λευκό Οίκο ότι η Χαμάς είχε αποδεχτεί το σχέδιο του Αμερικανού προέδρου.
Ωστόσο, οι στρατιωτικοί ηγέτες της Χαμάς επέμειναν ότι οποιαδήποτε απελευθέρωση ομήρων πρέπει να συνδέεται με ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για την αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα, σύμφωνα με τους μεσολαβητές.
Το Ισραήλ ενδέχεται να είναι απρόθυμο να τερματίσει τις εχθροπραξίες, αφού η Χαμάς δεν αναφέρθηκε στο ζήτημα του αφοπλισμού στη δήλωσή της και έθεσε σημαντικούς όρους για την απελευθέρωση των ομήρων.
Στο X, ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Lindsey Graham, χαρακτήρισε την απάντηση της Χαμάς «δυστυχώς προβλέψιμη. Κάνοντας λόγο για το κλασικό «Ναι, αλλά…». «Καμία αποστρατιωτικοποίηση, διατήρηση της Γάζας υπό παλαιστινιακό έλεγχο και σύνδεση της απελευθέρωσης των ομήρων με τις διαπραγματεύσεις, μαζί με άλλα προβλήματα», δήλωσε ο Graham. «Αυτό είναι, στην ουσία, μια απόρριψη από τη Χαμάς της πρότασης του Προέδρου Τραμπ.
Ο Εζεντίν αλ-Χαντάντ, που ανέλαβε την ηγεσία της Χαμάς στη Γάζα μετά τον θάνατο των Γιάχια και Μοχάμεντ Σινουάρ, έχει δηλώσει ανοιχτός σε συμβιβασμό. Σύμφωνα με μεσολαβητές, δέχεται να παραδώσει πυραύλους και βαριά όπλα στην Αίγυπτο και στα Ηνωμένα Έθνη, αλλά επιθυμεί να διατηρήσει ελαφρύ οπλισμό, όπως τυφέκια εφόδου, που θεωρεί αμυντικά.
Απρόθυμο το Ισραήλ να σταματήσει τον πόλεμο
Το Ισραήλ φαίνεται να είναι απρόθυμο ώστε να τερματίσει τις εχθροπραξίες, αφού η Χαμάς δεν αναφέρθηκε στο ζήτημα του αφοπλισμού στη δήλωσή της και έθεσε σημαντικούς όρους για την απελευθέρωση των ομήρων.
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου απάντησε με επιφύλαξη στη δήλωση της Χαμάς, λέγοντας ότι το Ισραήλ θα ξεκινήσει τις προετοιμασίες για την απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται στη Γάζα και θα συνεργαστεί με τον Τραμπ για να τερματιστεί ο πόλεμος — με τους όρους του Ισραήλ και του Αμερικανού προέδρου.
Ο ισραηλινός στρατός δεν δεσμεύτηκε συγκεκριμένα να σταματήσει τις επιθέσεις, αλλά ανέφερε ότι θα υιοθετήσει μια πιο αμυντική στάση, δηλώνοντας ότι θα προετοιμαστεί για την απελευθέρωση των ομήρων και θα αντιδράσει γρήγορα σε οποιαδήποτε απειλή.
Παράλληλα υπάρχουν αρκετές φωνές εντός του Ισραήλ – κυρίως από τους συντηρητικούς και την ακροδεξιά – που είναι εντελώς αντίθετες στην προοπτική της λήξης των εχθροπραξιών, καθώς όπως λένε, αυτό θα προσέφερε χρόνο στη Χαμάς ώστε να ανασυνταχτεί και ότι η ίδια η παλαιστινιακή οργάνωση δεν επιθυμεί στην πραγματικότητα τον τερματισμό του πολέμου, αλλά προσπαθεί μέσω της συμφωνίας να κερδίσει χρόνο.
Ο ισραηλινός στρατός ελέγχει πλέον μεγάλο μέρος της πόλης της Γάζας, αλλά αντιμετωπίζει ακόμα αρκετές χιλιάδες μαχητές, νέους και αποφασισμένους.
Οι όροι του σχεδίου Τραμπ
Το σχέδιο Τραμπ απαιτεί πλήρη αφοπλισμό και απελευθέρωση των ομήρων μέσα σε 72 ώρες από την υπογραφή της συμφωνίας. Μέρος της Χαμάς θεωρεί αυτούς τους όρους μη ρεαλιστικούς και καταγγέλλει μια «εξαναγκασμένη εκεχειρία» αντί για αληθινή ειρήνη. Ορισμένοι μαχητές απειλούν μάλιστα να ενταχθούν σε άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις, όπως η Ισλαμική Τζιχάντ, εάν οι ηγέτες τους αποδεχθούν.
Το Ισραήλ, από την πλευρά του, παραμένει επιφυλακτικό. Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου δήλωσε ότι η κυβέρνησή του ετοιμάζει την απελευθέρωση των ομήρων «με βάση τους όρους του Ισραήλ και του προέδρου Τραμπ», χωρίς όμως να δεσμευθεί για την οριστική παύση των επιχειρήσεων.
