Τουλάχιστον επτά κλινικές στην Ελλάδα έχουν λάβει το σπέρμα του Δανού δότη, που φαίνεται να φέρει ένα γονίδιο που προκαλεί καρκινογενέσεις.
Τον Νοέμβριο του 2020, γιατρός στη χώρα μας, με εξειδίκευση στον παιδικό καρκίνο (που μίλησε υπό το καθεστώς ανωνυμίας) είχε εντοπίσει τη μετάλλαξη TP53 σε τρία παιδιά μίας οικογένειας στην Ελλάδα, τα οποία είχαν όλα γεννηθεί μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης σε ελληνικές κλινικές, με σπέρμα από τον συγκεκριμένο δότη. Ένα από τα παιδιά έχει ήδη νοσήσει με καρκίνο.
Το 2023, ο ίδιος γιατρός είχε εντοπίσει και τέταρτο παιδί που είχε γεννηθεί από σπέρμα του ίδιου δότη, το οποίο επίσης φέρει τη μετάλλαξη.
Ο δότης που, χωρίς να το γνωρίζει, έφερε μια γενετική μετάλλαξη η οποία αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, έχει αποκτήσει τουλάχιστον 197 παιδιά σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ορισμένα από τα παιδιά έχουν ήδη πεθάνει, ενώ μόνο μια μειονότητα όσων κληρονομούν τη μετάλλαξη θα αποφύγει να νοσήσει με καρκίνο κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος της Δανίας, που διέθεσε το σπέρμα παραδέχτηκε ότι το σπέρμα χρησιμοποιήθηκε για τη γέννηση υπερβολικά πολλών παιδιών σε ορισμένες χώρες.
Ο χάρτης αποτυπώνει τις χώρες όπου σε κλινικές εξωσωματικής γονιμοποίησης πουλήθηκε το σπέρμα του συγκεκριμένου δότη
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από 14 δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, μεταξύ των οποίων και το BBC, στο πλαίσιο του Investigative Journalism Network της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης.
Το σπέρμα προερχόταν από έναν ανώνυμο άνδρα, ο οποίος πληρωνόταν για να δωρίζει υλικό όσο ήταν φοιτητής, ξεκινώντας το 2005. Το σπέρμα του χρησιμοποιήθηκε από γυναίκες επί περίπου 17 χρόνια. Ο ίδιος είναι υγιής και είχε περάσει επιτυχώς τους ελέγχους αξιολόγησης δωρητών.
Ωστόσο, το DNA σε ορισμένα από τα κύτταρά του είχε μεταλλαχθεί. Η μετάλλαξη επηρέασε το γονίδιο TP53, το οποίο έχει κρίσιμο ρόλο στην αποτροπή του εκφυλισμού των κυττάρων σε καρκινικά. Το μεγαλύτερο μέρος του σώματος του δότη δεν φέρει τη μεταλλαγμένη, επικίνδυνη μορφή του TP53, ωστόσο έως και το 20% του σπέρματός του την περιέχει.
Κάθε παιδί που συλλαμβάνεται από σπερματοζωάριο με τη μετάλλαξη θα φέρει, δυστυχώς, το γενετικό ελάττωμα σε κάθε κύτταρο του οργανισμού του.
