HAARETZ – 18 Ιουνίου 2025
Ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, με στρατιωτικούς ηγέτες, τον Απρίλιο. Πίστωση: AFP
Για χρόνια, το Ισραήλ καλλιεργούσε την έννοια του Άξονα του Κακού τόσο στα μέσα ενημέρωσης όσο και στο αμυντικό κατεστημένο. Μιλούσαν γι’ αυτόν σαν να επρόκειτο για ένα ενωμένο περιφερειακό τέρας: Ιράν, Συρία, Χεζμπολάχ, Χαμάς, οι Χούθι στην Υεμένη και οι σιίτικες πολιτοφυλακές στο Ιράκ – όλοι ως ένα ενωμένο μπλοκ υπό την ομπρέλα του Άξονα της Αντίστασης.
Ανεξάρτητα από τον ορισμό και την ορολογία, ο άξονας αναφερόταν πάντα με κομμένη την ανάσα, ξεκινώντας από την αμυντική αποτροπή και καταλήγοντας στην κατάκτηση πολιτικών οφελών, κάθε κόμμα ανάλογα με τα συμφέροντά του.
Και τώρα, όταν έχει ξεκινήσει ο πρώτος άμεσος πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Ιράν , ο άξονας έχει διαλυθεί μπροστά στα μάτια μας σε πραγματικό χρόνο. Το Ισραήλ έχει πλήξει την Τεχεράνη άμεσα και διακηρύσσοντας, όχι σύμφωνα με ξένα μέρη ή αναφορές. Το Ιράν, με εντολή του Ανώτατου Ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, απάντησε με πυραυλικά πυρά, δηλώσεις και υποσχέσεις εκδίκησης. Αλλά όταν κοίταξε γύρω του, ανακάλυψε ότι ήταν μόνος του.
Οι Χούθι στην Υεμένη έχουν ικανοποιηθεί με συμβολικά πυρά κατά του Ισραήλ. Η Χεζμπολάχ, μετά τα πλήγματα που έχει δεχθεί, στάθμισε τις εσωτερικές της παραμέτρους και είναι επιφυλακτική στο να ανοίξει μέτωπο στον Λίβανο. Η Συρία υπό τον [τζιχαντιστή σφαγέα] Άχμεντ αλ-Σαράα βρίσκεται υπό την αιγίδα του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Σαουδάραβα πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, και δεν χρειάζεται να επεκταθούμε σε ό,τι αφορά τη Λωρίδα της Γάζας. Κανένα από τα μέλη του άξονα δεν έσπευσε να βοηθήσει την Τεχεράνη.
Οι υποστηρικτές των Χούθι συγκεντρώνονται στην Υεμένη. – Osamah Abdulrahman / AP
Εξεπλάγησαν οι Ιρανοί; Αμφίβολο. Μπορεί να έχουν συνειδητοποιήσει τους κανόνες του παιχνιδιού προ πολλού, και κάθε διαπραγμάτευση χρειάζεται ισχυρά χαρτιά στο τραπέζι. Η Ρωσία, και σίγουρα η Κίνα, δεν είναι σύμμαχοι με την αμερικανο-ισραηλινή έννοια. Οι ενέργειές τους εκεί είναι αργές και πολύ πιο υπολογισμένες, και ενδεχομένως περιλαμβάνουν σύγκρουση συμφερόντων. Μπορεί να υποτεθεί ότι το ιρανικό καθεστώς γνώριζε ότι, τη στιγμή της αλήθειας, δεν θα το τάσσονταν υπέρ, ούτε και άλλοι περιφερειακοί σύμμαχοι.
Στα μάτια του Ιράν, η Χεζμπολάχ στον Λίβανο, η Χαμάς και η Ισλαμική Τζιχάντ στη Γάζα ήταν προφανώς μόνο ένα μαστίγιο που έπρεπε να χρησιμοποιείται περιστασιακά, αλλά, στην πράξη, τους έλειπε το στοιχείο της μακροπρόθεσμης στρατηγικής αποτροπής εναντίον μιας χώρας με στρατιωτική υπεροχή όπως το Ισραήλ και ο άμεσος υποστηρικτής του, οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Ίσως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι Ιρανοί εργάστηκαν με συνέπεια επί δεκαετίες για το πυρηνικό τους έργο, όχι απαραίτητα «για να καταστρέψουν το Ισραήλ», όπως έχει επανειλημμένα ισχυριστεί η ισραηλινή προπαγάνδα, αλλά για να διασφαλίσουν την επιβίωση του καθεστώτος. Εκ των υστέρων, δεν θα ήταν παράλογο να πούμε ότι δεν υπήρχε άξονας και καμία συμμαχία. Όλο αυτό μοιάζει περισσότερο με γεωπολιτική μυθοπλασία που εκμεταλλεύτηκαν όλα τα μέρη.
Παλαιστίνιοι σχηματίζουν ουρά για να λάβουν τρόφιμα, στη βόρεια Γάζα, την Τρίτη, 17/6 – Πίστωση: Dawoud Abu Alkas / Reuters
Το ιρανικό καθεστώς το εκμεταλλεύτηκε για να εδραιώσει τη θέση του και να εδραιώσει την εξουσία του, ενώ παράλληλα επινόησε φράσεις όπως ο Μεγάλος Σατανάς και ο Μικρός Σατανάς όταν αναφερόταν στις ΗΠΑ και το Ισραήλ, αντίστοιχα.
Οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και τα κράτη του Κόλπου το κράτησαν για να προειδοποιήσουν κατά του Σιίτη Αμαλήκ . Παρουσίασαν μια ιδέα βάσει της οποίας πρέπει πρώτα να καταπολεμήσουμε αυτόν τον άξονα του κακού και μόνο μετά να μιλήσουμε για όλα τα άλλα.
Ο εκδημοκρατισμός στον αραβικό κόσμο, τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα, οι μεταρρυθμίσεις και η καταπολέμηση της διαφθοράς, καθώς και μια διπλωματική διευθέτηση με τους Παλαιστίνιους – όλα αναβλήθηκαν επειδή, πρώτα και κύρια, πρέπει να καταπολεμήσουμε το ιρανικό κακό.
Ο πόλεμος που έχει ξεσπάσει τώρα έχει απογυμνώσει τις έννοιες από τις μεταμφιέσεις τους και έχει σκίσει τις μάσκες τους. Δεν πρόκειται για ΝΑΤΟ εναντίον Συμφώνου της Βαρσοβίας, ούτε για Ψυχρό Πόλεμο. Ο άξονας φαίνεται κυρίως να είναι μια συμβολή συμφερόντων.
Η Ευρώπη, μετά από δύο παγκόσμιους πολέμους, στράφηκε εσωστρεφώς και αγωνίστηκε με κάθε δυνατό τρόπο για να αποφύγει μια επιστροφή. Η Μέση Ανατολή βρίσκεται τώρα σε ένα εξίσου ιστορικό σταυροδρόμι. Όταν τελειώσει η αντιπαράθεση με το Ιράν, οι Παλαιστίνιοι θα είναι και πάλι το κύριο πρόβλημα της περιοχής. Μόνο ο χρόνος θα δείξει αν ο κόσμος θα καταβάλει προσπάθεια να το λύσει, φτάνοντας σε μια διευθέτηση που θα επιλύει τη σύγκρουση αντί να τη διαχειρίζεται απλώς. Θα μπορούσε, εναλλακτικά, να εφεύρει έναν νέο άξονα του κακού που θα μας συνοδεύει για γενιές, διασφαλίζοντας την επιβίωση ηγετών και καθεστώτων και αγνοώντας τους λαούς.
Αλλα άρθρα στη Haaretz:
