Στο Μιλάνο, την πόλη των μαχαιριών, καταγράφονται οι περισσότερες επιθέσεις μεταξύ νέων από ποτέ: «Το να κρατάς ένα μαχαίρι στην τσέπη σου έχει γίνει της μόδας».
Μετά την επίθεση σε έναν νεαρό μαθητή του Πανεπιστημίου Bocconi από μια ομάδα «φυσιολογικών» παιδιών στην Corso Como στο Μιλάνο, αναδημοσιεύουμε το ρεπορτάζ του Andrea Galli, που δημοσιεύτηκε πριν από λίγους μήνες στο τεύχος 685 του «La Lettura», του πολιτιστικού ενθέματος της Corriere della Sera.
Μια ανασκόπηση των «αναφορών»
Μιλάνο, η πόλη των λεπίδων, όπου σημειώνονται οι περισσότερες από ποτέ επιθέσεις με αιχμηρά όπλα.
Μέρος πρώτο, ένα μείγμα αποσπασμάτων από αναφορές της αστυνομίας και των καραμπινιέρων για περιστατικά, ιδιαίτερα εκείνα που συμβαίνουν κατά την περίοδο της νύχτας, μεταξύ του κέντρου της πόλης και των προαστίων: «λεπίδα, τραύμα στο δεξί χέρι, πλατφόρμα μετρό σταθμού Loreto, τραύμα στο στήθος, υποχρεωτική ιατρική περίθαλψη, μαθητής λυκείου χωρίς ποινικό μητρώο, εντολή απέλασης από την Ιταλία…»
«Άτομο στο έδαφος, νέο εστιατόριο που σερβίρει παραδοσιακή κουζίνα, τραύμα στο κεφάλι, κτίριο υπό κατασκευή, συμπλοκή μεταξύ δέκα ατόμων, ίσως δεκαπέντε, τραύμα στο στήθος, εντολή απέλασης από την Ιταλία, «ο δράστης φορούσε πράσινο αντιανεμικό και κουκούλα στο κεφάλι του», μαθητής λυκείου χωρίς ποινικό μητρώο, ανοιχτόχρωμη μπλε πινακίδα σαλονιού μασάζ, λήστεψαν αμερικανούς τουρίστες, άτομο στο έδαφος, τραύμα στο δεξί πόδι, ελαφριά ομίχλη, κουζινομάχαιρο, κτίριο υπό κατασκευή, τραυματισμός αστυνομικού, καθαριστήριο, τραύμα στο κεφάλι, λεπίδα, άτομο στο έδαφος, νέο εστιατόριο που σερβίρει παραδοσιακή κουζίνα, μαθητής λυκείου χωρίς ποινικό μητρώο, λεπίδα, λεπίδα, λεπίδα, δεκατετράχρονο αγόρι που ζει με τη γιαγιά του τραυματισμένο με εντολή δικαστή, πόρτα κτιρίου τύπου Liberty με γκράφιτι, στιλέτο, άτομο στο έδαφος, τραύμα στο αριστερό χέρι, σιδηροδρομικός σταθμός Rogoredo…»
«Δεκαπεντάχρονο αγόρι που γεννήθηκε στην Αίγυπτο συνελήφθη, στιλέτο, τραύμα στο δεξί χέρι, τραύμα στην πλάτη, τραυματισμένος καραμπινιέρος, εντολή απέλασης από την Ιταλία, δεκατριάχρονο αγόρι που γεννήθηκε στο Μαρόκο συνελήφθη, τραύμα στο πρόσωπο, κουζινομάχαιρο, μαχαίρι, δεκαπεντάχρονο αγόρι που γεννήθηκε στην Τυνησία συνελήφθη, τραύμα στον δεξιό αστράγαλο, μαθητής λυκείου χωρίς ποινικό μητρώο, τρία περιπολικά μπροστά από τα McDonald’s στον Κεντρικό Σταθμό, τελευταία επίσημη διεύθυνση σε κοινότητα για ανηλίκους, νέο εστιατόριο που σερβίρει παραδοσιακή κουζίνα, μαχαίρι, γυαλιστερά λιθόστρωτα βρεγμένα από την υγρασία, εντολή απέλασης από την Ιταλία, κεμπάπ ανοιχτό 24 ώρες την ημέρα, προηγούμενες καταδίκες για παράνομη κατοχή όπλου και εμπορία ναρκωτικών, θύμα ληστείας, παγετός στα γκαζόν γύρω από το Idroscalo, φορτηγάκι ταχυμεταφορών Amazon…»
«Κτίριο υπό κατασκευή, συμπλοκή μεταξύ επτά ατόμων μετά τη ντίσκο, κτίριο υπό κατασκευή, σκούτερ πεταμένο στο έδαφος, προηγούμενες καταδίκες για ληστεία, κουζινομάχαιρο, είκοσι πέντε ράμματα, λεωφορείο για το αεροδρόμιο Orio al Serio, τραύμα στον αριστερό ώμο, συμπλοκή για εμπορία ναρκωτικών…»
«Μπαρ προς πώληση, τραύμα στο δεξί χέρι, κομμάτια πίτσας και περιστέρια πάνω στον κάδο απορριμμάτων δίπλα στα τραπέζια πινγκ πονγκ που ήταν στημένα στον δρόμο στις πολύχρωμες πλατείες, συνελήφθη δεκαεξάχρονο αγόρι που γεννήθηκε στην Τυνησία, δερμάτινο πορτοφόλι άδειασε και εγκαταλείφθηκε σε παρτέρι κοντά στο Κρατικό Πανεπιστήμιο…»
«Εγκαταλελειμμένη κίτρινη τσάντα, τραύμα στο δεξί χέρι, κανένας μάρτυρας, ελβετικό μαχαίρι πολλαπλών χρήσεων, “με χτύπησε άγνωστος”, κουζινομάχαιρο, μαχαίρι σούσι, κτίριο υπό κατασκευή, αστυνομικό μητρώο, “Δεν μπορώ να πω ποιος θα μπορούσε να ήταν”, τραύμα στο δεξί πόδι, μαχαίρι, κίτρινη βαλίτσα εγκαταλείφθηκε σε παρτέρι στη Viale Majno, περιττώματα σκύλου στο πεζοδρόμιο της Via Marina, ένα σπασμένο μπουκάλι κρασιού».
Φωνές μαρτύρων
Μιλάνο, η πόλη των λεπίδων, όπου πραγματοποιούνται περισσότερες πια επιθέσεις με αιχμηρά όπλα. Μέρος δεύτερο και τελευταίο, περιλήψεις, αναλύσεις και οράματα – εν ολίγοις, αυτό έχει ειπωθεί και λέγεται: «Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, τα διαπεραστικά τραύματα από όπλα αντιπροσώπευαν το 2% του συνόλου, ενώ σήμερα αντιπροσωπεύουν το 18%.» (Στεφάνια Τσιμπανάσι, επικεφαλής του ΕΚΑΒ στο Νοσοκομείο Νιγκουάρντα).
«Βλέπουμε μια περιστασιακή χρήση του μαχαιριού, καταστροφική στα χέρια εκείνων που δεν μπορούν να ελέγξουν τον θυμό και την απογοήτευσή τους. Η απόκτηση ενός μαχαιριού είναι εύκολη και η οπλοφορία θεωρείται φυσιολογική, αν όχι καν μόδα. Ο σουγιάς τσέπης μυθοποιείται» (Λούκα Βίγια, ο νέος γενικός εισαγγελέας της Εισαγγελίας Ανηλίκων στο Μιλάνο, ο οποίος ανήλθε στην κορυφή σε μια από τις πιο δύσκολες περιόδους για τους ερευνητές που εργάζονται με νέους, οι οποίοι μπερδεύονται φρικτά από ενήλικες αφού δεν μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν τον κώδικα).
«Νομίζεις ότι έχουμε μόνο εγκληματίες της Ντραγκέτα εδώ μέσα, αλλά η πλειοψηφία είναι άνθρωποι που έχουν χάσει τα λογικά τους. Έρχονται μισοτρελαμένοι και βγαίνουν ακόμα πιο τρελοί από πριν. Η ψυχική δυσφορία, ειδικά μεταξύ των νέων, είναι τρομακτική. Είναι άρρωστοι άνθρωποι που χρειάζονται θεραπεία, αλλά δεν λαμβάνουν θεραπεία» (ένας φύλακας στις φυλακές Σαν Βιτόρε που θα ήθελε να αλλάξει δουλειά).
«Υπάρχει μια λέξη που έχει γίνει επαναστατική, μια λέξη που τρομάζει, μια λέξη που δεν λέγεται πια: αγάπη. Όλα αυτά τα παιδιά δεν ζητούν τίποτα άλλο παρά αγάπη, χρειάζονται απεγνωσμένα αγάπη» (οπατέρας Τζίνο Ριγκόλντι, πρώην ιερέας των φυλακών ανηλίκων της Μπεκάρια, μια σπάνια, ουσιαστική προσωπικότητα).
«Ρωτήστε ποια είναι αυτά τα παιδιά με το μαχαίρι στην τσέπη τους; Ζουν μέρα με τη μέρα με την έννοια ότι είναι πεπεισμένα ότι δεν έχουν μέλλον. Έχουν μια κάποια επίγνωση του κινδύνου, που είναι αυτός του να καταλήξουν στη φυλακή αν χρησιμοποιήσουν αυτό το μαχαίρι, για ληστεία, για κακό, και για τα δύο, αλλά δεν δίνουν δεκάρα γιατί, λένε, η ζωή είναι τώρα, αύριο δεν ξέρω καν αν θα είμαι εκεί, και αν ναι, τι θα κάνω ούτως ή άλλως;» (ένας εκπαιδευτικός κοινότητας ανηλίκων, κάποιος που πραγματικά περνάει χρόνο στους δρόμους, που λερώνεται, που ιδρώνει, που κρυώνει και βγάζει αέρα από το στόμα του).
«Ανησυχώ για τη χρήση μαχαιριών. Βλέπουμε μια τάση προς αυτό το φαινόμενο παρόμοια με αυτή που παρατηρείται στο Λονδίνο, όπου σημειώθηκαν 14.000 μαχαιρώματα το 2023, ακόμη και σε κεντρικές γειτονιές όπως το Τσέλσι». (Τζιουζέπε Πετρόντσι, μέχρι τον Μάιο αρχηγός της αστυνομίας του Μιλάνου, νυν νομάρχης του Τρέντο).
«Στην περίπτωση των νέων που χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότερο τα μαχαίρια, αυτοί οι νέοι ίσως προέρχονται ακόμη και από περιθωριοποιημένα κοινωνικά και οικονομικά υπόβαθρα, νομίζω ότι υπάρχει ένα σημαντικό εκπαιδευτικό ζήτημα. Και η επίρριψη ευθυνών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένας τρόπος για να καθαρίσει κανείς τη συνείδησή του». (Ματέο Λαντσίνι, ψυχοθεραπευτής, καθηγητής πανεπιστημίου, που ασχολείται καθημερινά με ζητήματα εφήβων ως πρόεδρος του Ιδρύματος Μινώταυρος).
Το (εφιαλτικό) μοντέλο του Λονδίνου
Πέρυσι, σημειώθηκαν 96 ληστείες με ανηλίκους που σχετίζονταν με μαχαίρια. Τον προηγούμενο χρόνο, και ποιος ξέρει πόσο πίσω, υπήρχαν πολύ λιγότερες. Έτσι, κατά μέσο όρο, μία ληστεία κάθε τέσσερις ημέρες. Αλλά ας μιλήσουμε για αναφερόμενες και αποδεδειγμένες υποθέσεις, και για εκείνες που αφορούν μια συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα. Ποιος είναι ο συνολικός αριθμός των αδήλωτων εγκλημάτων; Αδύνατο να καταγραφεί, όλοι έχουν μαχαίρια πάνω τους, μια συλλογική τρέλα. Υπάρχουν μαθητές που πηγαίνουν στο γυμνάσιο με μαχαίρια, λέει ένας καραμπινιέρος σε περιπολία. Ένδοξες και ανώνυμες, εξαντλητικές αλλά και ικανοποιητικές μέρες μέσα στην ανθρώπινη κωμωδία του να είσαι γονέας, ψυχολόγος και δάσκαλος.
Αλλά μιλούσαμε για το Λονδίνο: εκεί, σκέφτονται να τοποθετήσουν κιτ πρώτων βοηθειών στους δρόμους ακριβώς για να παρέχουν άμεση βοήθεια σε όσους τραυματίζονται σε συμπλοκές με μαχαίρια. Από την άλλη πλευρά, εκεί, οι συμμορίες νέων αριθμούν πάνω από εκατό. Ορισμένες γειτονιές έχουν γίνει ένα είδος αρχηγείου εγκληματικών ομάδων.
Στο Μιλάνο, οι επιτιθέμενοι με όπλα μαχαιριού είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία ξένοι, αλήτες, θηρευτές, παραληρηματικοί και στερημένοι υποστήριξης, υγειονομικής περίθαλψης και συναισθηματικών δικτύων. Δεν είναι θέμα για τη δεξιά ή την αριστερά, ούτε για τους ρατσιστές ή τους τριτοκοσμικούς ανεξαρτήτως: είναι η καθημερινή ζωή μιας μητρόπολης, μιας χώρας.
Το χάος των ποινών
Αλλά γιατί το μαχαίρι; Όλοι γνωρίζουμε: μετά τα όπλα, τα μαχαίρια είναι τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα όπλα σε βίαια εγκλήματα. Τα μαχαίρια είναι εύκολα διαθέσιμα, μπορούν να κρυφτούν, είναι εύκολα στη χρήση, μπορούν να προκαλέσουν μικρούς ή σοβαρούς τραυματισμούς και μπορούν να αφήσουν μόνιμες βλάβες, ειδικά στο πρόσωπο.
Και, από αυτή την άποψη, υπάρχουν πράγματα που ίσως δεν γνωρίζουμε: η νομολογία περιπλέκει παρά βοηθάει, και υπάρχουν διακρίσεις στις ποινές ανάλογα με τον τύπο της λεπίδας, όπως πτυσσόμενα μαχαίρια και λεπίδες με διακόπτη. Επιπλέον, το Ακυρωτικό Δικαστήριο εκδίδει συνεχώς διαφορετικές αποφάσεις για το ίδιο έγκλημα, οι οποίες συγχέουν τα πράγματα και δημιουργούν περαιτέρω σύγχυση, και μπορούν ακόμη και να οδηγήσουν σε μειωμένες ποινές, με τις προφανείς συνέπειες που προκύπτουν.
Περισσότερα αποσπάσματα από αναφορές της αστυνομίας και των καραμπινιέρων:
Μια γυναίκα είχε συνοδεύσει την κόρη της στο γραφείο, επέστρεφε στην πύλη όταν ένα αγόρι μπήκε και έπεσε στο έδαφος… αίμα έτρεχε από το ένα πόδι…· η γυναίκα είναι γιατρός, ευτυχώς, τον περιέθαλψε και κάλεσε ασθενοφόρο… οι καραμπινιέρι είχαν ρωτήσει το θύμα, έναν Ιταλό έφηβο, που παραλίγο να τον σκοτώσει, και εκείνο είχε απαντήσει ότι δεν είχε ιδέα… είχαν προσπαθήσει ξανά αφού είχαν κλείσει την πληγή του στο νοσοκομείο… μόλις περνούσε το σοκ, ίσως να ανακτούσε τις αισθήσεις του, αλλά αντ’ αυτού, τίποτα, δεν υπήρχε τρόπος. Λοιπόν, ποιος ήταν ο ένοχος; Ποιος ξέρει ;
Μετά από αυτό, η δεκατετράχρονη κόρη είπε στον πατέρα της ότι ένας άστεγος, καθ’ οδόν προς το σπίτι ενός φίλου, προσπάθησε να τη βιάσει. Περπατούσε μέσα από μια σήραγγα, όπου ζουν άστεγοι. Οι κάτοικοι παραπονέθηκαν, αλλά κανείς δεν ήρθε ποτέ να τους δει, οπότε σε κάποιο σημείο σταμάτησαν να παραπονιούνται. Ωστόσο, οι άστεγοι δεν προκάλεσαν ποτέ κανένα πρόβλημα, ειδικά επειδή τους μίλησαν καλά και θα έπρεπε να είχαν καταλάβει. Αντίθετα, εκείνη τη φορά, ίσως να είχε πιει ή να είχε κάνει χρήση ναρκωτικών, ίσως ο εγκέφαλός του να είχε ξαφνικά εκραγεί. Το θέμα είναι ότι ο άστεγος κυνήγησε το κορίτσι και την χτύπησε. Εκείνη έφυγε τρέχοντας και τα είπε όλα στον πατέρα της, ο οποίος πήρε τη δικαιοσύνη στα χέρια του μαχαιρώνοντας τον άστεγο.
Στα ρεπορτάζ, είτε οι επιτιθέμενοι είναι παιδιά είτε ενήλικες, οι επιθέσεις επαναλαμβάνονται, κουβαλώντας μαζί τους ένα βάρος καταπιεσμένης οργής, από διαλυμένες οικογένειες έως οικογένειες της μεσαίας τάξης, από εκείνους που βοηθούν στην ενορία έως εκείνους που καταλαμβάνουν σπίτια.
Υπάρχει ακόμη και ένα είδος αμείλικτης συμπεριφοράς εναντίον του θύματος, και επιπλέον, όπως εξηγούν οι καραμπινιέροι, υπάρχει ένα ανησυχητικό χάσμα μεταξύ του στόχου του εγκλήματος και της οργής που συνοδεύει το ίδιο το μαχαίρωμα. Ακόμα και τα τραύματα από μαχαίρι ή οι τομές μπορούν να προκαλέσουν θανατηφόρες συνέπειες: στοκεφάλι, στην πλάτη με τη λεπίδα να διαπερνά τον νωτιαίο μυελό, αυτά που κόβουν μια φλέβα ή αρτηρία, αυτά που προκαλούν περιτονίτιδα μετά από τομές στην κοιλιακή χώρα.
Μάταια κίνητρα, αρχαίες εμμονές
Οι λεπίδες είναι προγονικά όπλα, συνοδεύουν την ανθρωπότητα από παλιά. Στη λαϊκή φαντασία, έχουν γίνει σύμβολο της διαβόητης, πολιτικοποιημένης αντίληψης της ανασφάλειας – να σε πυροβολούν τυχαία ενώ περπατάς στην υποτιθέμενα ασφαλή γειτονιά σου, στην πόλη σου, υποτίθεται ότι δεν απειλείσαι από άλλους – με τους θανάτους της Mary Ann, της Annie, της Elizabeth, της Catherine, της Mary Jane… Τα θύματα του Whitechapel Killer, γνωστού και ως Jack the Ripper, στο Λονδίνο, μεταξύ 1881 και 1891. Ποτέ δεν ανακαλύφθηκαν.
Ακόμα και σήμερα, οι υποθέσεις μελετώνται για να σκιαγραφήσουν το προφίλ των δραστών και των υπόπτων. Έτσι οι έρευνες καταλήγουν σε τρεις γενικούς τύπους: ένας σαδιστής χειρουργός, ένας μετανάστης εξοργισμένος από την κοινωνία, ένας αριστοκράτης που κυριεύεται από δαιμονικές απολαύσεις. Το αιματηρό ίχνος ξεδιπλώθηκε στην περιοχή Spitalfields του East End, ένα προάστιο ατυχίας και αθλιότητας.
Να θυμηθούμε τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 στην πλέον πολυτελή γειτονιά Porta Venezia του Μιλάνο. Εκεί υπήρξε μια σειρά από ξενοδοχεία αφιερωμένα στο πληρωμένο σεξ, ένα καταφύγιο για θηρευτές και βρώμικες συναντήσεις κάθε είδους και σκοπού.
Όχι τυχαία, αυτή είναι η τοποθεσία του φερόμενου ως τέρατος του Μιλάνου, το οποίο η Corriere della Sera ερευνά από το 2020, το οποίο έσπειρε τον θάνατο σκοτώνοντας γυναίκες, κυρίως πόρνες, με μαχαίρι, όπως στο Λονδίνο: Olimpia, Elisa, Adele Margherita, Salvina… Ίσως ήταν ένας ιερέας, κρίνοντας από ένα μεμονωμένο στοιχείο στον τόπο του εγκλήματος: το αποτύπωμα ενός χαμηλού, φαρδιού παπουτσιού αφημένου σε μια λίμνη αίματος, το παπούτσι ενός τοπικού ιερέα. Μετά από ένα από τα εγκλήματα, ένας ιερέας που αναφέρεται στο μυστικό ημερολόγιο ενός θύματος έπεσε κάτω από ένα τρένο.
Μήπως ο δολοφόνος του Γουάιτσαπελ και το τέρας του Μιλάνου στόχευαν, στα τρελά μυαλά τους, να καθαρίσουν τον κόσμο από την αμαρτία;
Στην Πόρτα Βενέτσια, οι γυναίκες σφαγιάστηκαν με βαθιές, πολλαπλές μαχαιριές. Οι νεκροψίες περιγράφουν επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν από μπροστά, ποτέ αιφνιδιαστική επίθεση, ποτέ από πίσω. Υπήρχαν μικρές τομές στα σαγόνια και τα πηγούνια των γυναικών, κοψίματα που, σύμφωνα με τον εγκληματολόγο Φράνκο Πόζα, έναν από τους πιο σεβαστούς της Ιταλίας, θα μπορούσαν να είναι σήμα κατατεθέν του δολοφόνου, μια σταθερά στον τρόπο λειτουργίας του. Οι κατά συρροή δολοφόνοι έχουν ένα σημάδι στα εγκλήματά τους, ένα σημάδι που αποτυπώνεται ακόμη και από την ποικιλία του αριθμού και του σχεδίου των τραυμάτων τους από μαχαίρι: μοιάζουν με τα κοινά χαρακτηριστικά της γραφής, παρόλο που ποικίλλουν σε σχήμα, κλίση των γραμμάτων, ακόμη και στο χέρι.
Αλλά αυτό ήταν ένα διαφορετικό Μιλάνο. Το σύγχρονο Μιλάνο είναι πιο ύπουλο. Οι λεπίδες είναι παντού, στα χέρια όλων. Ίσως κάποιοι από τους επόμενους επιτιθέμενους να είναι ήδη ανάμεσά μας.
Πηγή: Corriere della Sera
Φωτογραφία: Marco Ottico (LaPresse)
