Ρεπορτάζ: Αντώνης Ζήβας
Στο χαμηλότερο επίπεδο της ιστορίας του έναντι του δολαρίου υποχώρησε την Κυριακή το ριάλ, στο Ιράν σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία της παράλληλης αγοράς συναλλάγματος.
Η ισοτιμία εκτινάχθηκε στο 1,4 εκατομμύριο ριάλ ανά δολάριο, όταν πριν από έναν χρόνο βρισκόταν στις 820.000 μονάδες, ενώ έναντι του ευρώ ξεπέρασε το 1,7 εκατομμύριο ριάλ.
Η απότομη αυτή υποτίμηση είχε άμεσες επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία.
Για δεύτερη συνεχόμενη ημέρα, εμπορικά καταστήματα σε κεντρικές περιοχές της Τεχεράνης παρέμειναν κλειστά, με εμπόρους και επαγγελματίες να διαμαρτύρονται για την αστάθεια των τιμών, την αδυναμία κοστολόγησης των προϊόντων και τη γενικευμένη αβεβαιότητα που επικρατεί στην αγορά.
Πέρα από τις εξωτερικές πιέσεις και τις κυρώσεις, οικονομικοί αναλυτές στο Ιράν επισημαίνουν ότι η κρίση έχει σαφείς εσωτερικές ρίζες: χρόνια νομισματική αστάθεια, χαμηλή εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα, ελλιπή πρόσβαση σε συνάλλαγμα και αδυναμία συντονισμένης οικονομικής πολιτικής.
Το αποτέλεσμα είναι ένας φαύλος κύκλος υποτίμησης, πληθωρισμού και παράλυσης των συναλλαγών.
Το πρακτορείο Ilna, μετέδωσε ότι σημειώθηκαν συγκεντρώσεις γύρω από αρκετά παζάρια στο κέντρο της πρωτεύουσας.
Σύμφωνα με το ίδιο μέσο, οι διαμαρτυρόμενοι ζητούν «άμεση και ουσιαστική παρέμβαση της κυβέρνησης, ώστε να σταθεροποιηθεί η ισοτιμία και να υπάρξει σαφής οικονομικός σχεδιασμός».
Η κατάσταση έχει πλήξει ιδιαίτερα τον τομέα των εισαγόμενων προϊόντων. Πωλητές και καταναλωτές αποφεύγουν τις συναλλαγές, περιμένοντας να ξεκαθαρίσει το τοπίο, καθώς οι τιμές αλλάζουν ακόμη και μέσα στην ίδια ημέρα.
«Η συνέχιση οποιασδήποτε εμπορικής δραστηριότητας υπό αυτές τις συνθήκες είναι πρακτικά αδύνατη», ανέφερε το Ilna, επικαλούμενο μαρτυρίες εμπόρων.
Από την πλευρά του, το κρατικό πρακτορείο Irna σημείωσε ότι πολλοί επαγγελματίες επέλεξαν να αναστείλουν τις συναλλαγές τους για να αποφύγουν απώλειες, ενώ έκανε λόγο και για συνθήματα που ακούστηκαν κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων.
Φωτογραφίες που δημοσίευσε το πρακτορείο Fars έδειχναν συγκεντρωμένο πλήθος σε κεντρικό οδικό άξονα της Τεχεράνης, όπου βρίσκονται δεκάδες καταστήματα.
Το ίδιο μέσο έκανε λόγο για «μικρής κλίμακας συμπλοκές» μεταξύ διαδηλωτών και δυνάμεων ασφαλείας, επισημαίνοντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο πολιτικής εργαλειοποίησης των οικονομικών διαμαρτυριών.
Αργά το βράδυ, η κινητοποίηση φαινόταν να έχει εκτονωθεί. Η κρατική τηλεόραση μετέδωσε εικόνες με σχεδόν άδειους δρόμους στο κέντρο της πόλης.
Ήδη από την Κυριακή, έμποροι σε μία από τις σημαντικότερες αγορές κινητών τηλεφώνων της Τεχεράνης είχαν κατεβάσει ρολά, σύμφωνα με το πρακτορείο Isna, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την αστάθεια των τιμών και το αυξημένο κόστος εισαγωγών.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο επικεφαλής της δικαστικής εξουσίας Γολαμχοσεΐν Μοχσενί Ετζεΐ έδωσε εντολή για την άμεση επιβολή κυρώσεων σε όσους θεωρούνται υπεύθυνοι για «αδικαιολόγητες και απότομες διακυμάνσεις της ισοτιμίας», σύμφωνα με το δικαστικό πρακτορείο Mizan.
Crowds in Tehran were heard chanting “Reza, Reza Pahlavi, this is the national slogan.” pic.twitter.com/SmH3CvComY
— Open Source Intel (@Osint613) December 29, 2025
Παράλληλα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε την αντικατάσταση του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας. Όπως γνωστοποιήθηκε μέσω ανάρτησης στην πλατφόρμα Χ, ο Αμπντολνασέρ Χεματί αναλαμβάνει εκ νέου το χαρτοφυλάκιο, με ανάληψη καθηκόντων την Τετάρτη.
Ο Χεματί επιστρέφει στο προσκήνιο λίγους μήνες μετά την καθαίρεσή του από το Κοινοβούλιο από τη θέση του υπουργού Οικονομικών, ακριβώς λόγω της ραγδαίας υποτίμησης του ριάλ.
Την ίδια ημέρα, ο πρόεδρος του Ιράν Μασούντ Πεζεσκιάν παρουσίασε στο Κοινοβούλιο τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους, δηλώνοντας αποφασισμένος να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό και την ακρίβεια.
Το νομοσχέδιο προβλέπει αύξηση μισθών κατά 20%, ποσοστό ωστόσο σαφώς χαμηλότερο από τον επίσημο ετήσιο πληθωρισμό, ο οποίος τον Δεκέμβριο άγγιξε το 52%, σύμφωνα με τα κρατικά στατιστικά στοιχεία.
Οικονομολόγοι στο Ιράν επισημαίνουν ότι ακόμη και αυτό το ποσοστό δεν αποτυπώνει πλήρως τις ανατιμήσεις στα βασικά αγαθά και τα τρόφιμα, όπου η επιβάρυνση για τα νοικοκυριά είναι αισθητά μεγαλύτερη.
Το ερώτημα που τίθεται πλέον ανοιχτά είναι αν η παρούσα κρίση θα παραμείνει μια νομισματική αναταραχή ή αν εξελίσσεται σε μια βαθύτερη δομική δοκιμασία για την ιρανική οικονομία.
Με πληροφορίες από: Associated Press
