Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ
Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι θέλει να τερματίσει την πιο θανατηφόρα ευρωπαϊκή σύγκρουση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μετά από συνομιλία με τον Τραμπ για περισσότερο από δύο ώρες την περασμένη εβδομάδα, ο Πούτιν δήλωσε ότι είχε συμφωνήσει να συνεργαστεί με την Ουκρανία σε ένα μνημόνιο που θα καθιέρωνε τα περιγράμματα μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένου του χρονοδιαγράμματος μιας κατάπαυσης του πυρός. Η Ρωσία αναφέρει ότι αυτή τη στιγμή συγγράφει την εκδοχή του μνημονίου και δεν μπορεί να εκτιμήσει πόσο καιρό θα πάρει αυτό.
Το Κίεβο και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κατηγόρησαν τη Μόσχα ότι αργεί ενώ τα στρατεύματά της προχωρούν στην ανατολική Ουκρανία.
«Ο Πούτιν είναι έτοιμος να κάνει ειρήνη, αλλά όχι σε οποιαδήποτε τιμή», δήλωσε στο Reuters μια ανώτερη ρωσική πηγή με γνώση του σκεπτικού του Κρεμλίνου, ο οποίος μίλησε με την προϋπόθεση της ανωνυμίας.
Οι τρεις ρωσικές πηγές δήλωσαν ότι ο Πούτιν θέλει μια «γραπτή» υπόσχεση από τις μεγάλες δυτικές δυνάμεις να μην διευρύνει την αμερικανική συμμαχία ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά – εννοώντας την συμμετοχή της Ουκρανίας, Γεωργίας και Μολδαβίας και άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες.
Η Ρωσία θέλει επίσης την Ουκρανία να μείνει ουδέτερη, να αρθούν ορισμένες δυτικές κυρώσεις, την επίλυση του θέματος των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στη Δύση και την προστασία των Ρώσων ομιλητών στην Ουκρανία, ανέφεραν οι τρεις πηγές.
Η πρώτη πηγή είπε ότι, αν ο Πούτιν συνειδητοποιήσει ότι δεν είναι σε θέση να φτάσει σε μια ειρηνευτική συμφωνία με τους δικούς του όρους, θα επιδιώξει να δείξει στους Ουκρανούς και τους Ευρωπαίους με στρατιωτικές νίκες ότι «η ειρήνη αύριο θα είναι ακόμα πιο οδυνηρή».
Ο Πούτιν και οι Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα αναφέρει ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να αντιμετωπίσει τις «βασικές αιτίες» της σύγκρουσης, που είναι το ζήτημα της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ και της δυτικής υποστήριξης για την Ουκρανία.
Το Κίεβο έχει πολλές φορές τονίσει ότι δεν πρέπει να ασκείται βέτο στη Ρωσία για τις προσδοκίες της σε ό,τι αφορά στη Συμμαχία του ΝΑΤΟ. Η Ουκρανία λέει ότι την χρειάζεται η Δύση για να της δώσει μια ισχυρή εγγύηση ασφαλείας για να αποτρέψει οποιαδήποτε μελλοντική ρωσική επίθεση.
Το ΝΑΤΟ έχει επίσης στο παρελθόν δηλώσει ότι δεν θα αλλάξει την πολιτική της «ανοιχτής πόρτας» μόνο και μόνο επειδή η Μόσχα το απαιτεί.
Η Ρωσία ελέγχει σήμερα περίπου το ένα πέμπτο της Ουκρανίας. Αν και η Ρωσία δείχνει πρόοδο, ο πόλεμος κοστίζει τόσο τη Ρωσία όσο και την Ουκρανία πολύ από την άποψη των θανάτων και των στρατιωτικών δαπανών.
Ο Tραμπ, ο οποίος υπερηφανεύεται για την ύπαρξη φιλικών σχέσεων με τον Πούτιν και εξέφρασε την πεποίθησή του ότι ο ρωσικός ηγέτης θέλει την ειρήνη, έχει προειδοποιήσει ότι η Ουάσινγκτον θα μπορούσε να επιβάλει περαιτέρω κυρώσεις εάν η Μόσχα καθυστερήσει τις προσπάθειες για να πετύχει διακανονισμό.
Οι ανώνυμες πηγές ανέφεραν επίσης στο Reuters ότι ο Πούτιν έχει τη δυνατότητα να προωθηθεί περαιτέρω στην Ουκρανία, και ότι το Κρεμλίνο πιστεύει ότι η Ρωσία θα μπορούσε να αγωνιστεί για χρόνια, ανεξάρτητα από τις κυρώσεις και τον οικονομικό πόνο που επιβλήθηκαν από τη Δύση. «Ο Πούτιν έχει σκληρύνει τη θέση του», ανέφεραν.
«Κόκκινο πανί» η διεύρυνση του ΝΑΤΟ
Καθώς οι προσπάθειες για την ειρήνη στην Ουκρανία συνεχίζονται, για τους δυτικούς «παραμένει ασαφές» εάν η εντατικοποίηση του πολέμου και η σκληρότητα των θέσεων προέκυψαν από την αποφασιστικότητα να επιτύχουν μια συμφωνία ή την κατάρρευση των συνομιλιών.
Ωστόσο ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ συζήτησε τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις της Ουκρανίας σε τηλεφωνική κλήση με τον υπουργό Εξωτερικών της ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο, την Τετάρτη.
Σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, ο Λαβρόφ ενημέρωσε τον Ρούμπιο σχετικά με τις «συγκεκριμένες προτάσεις για τον επόμενο γύρο άμεσων συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στην Κωνσταντινούπολη».
«Και οι δύο πλευρές επιβεβαίωσαν την πρόθεσή τους να διατηρήσουν εποικοδομητικό και με σεβασμό διάλογο», ανέφερε το υπουργείο στον ιστότοπό του.
Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τάμι Μπρους, δήλωσε ότι ο Ρούμπιο «καλωσόρισε τη Ρωσία και την ανταλλαγή των 1.000-με-1.000 κρατουμένων το Σαββατοκύριακο».
«Ο γραμματέας επανέλαβε τις προσκλήσεις του Προέδρου Tραμπ για εποικοδομητικό διάλογο, με την Ουκρανία ως τη μόνη πορεία για τον τερματισμό αυτού του πολέμου», πρόσθεσε η Μπρους.
Η συζήτηση πραγματοποιήθηκε καθώς ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εντείνει τη ρητορική του προς τη Ρωσία, κατηγορώντας τον ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν ότι «παίζει με τη φωτιά».
Σταμάτησε όμως, να επιβάλει νέες κυρώσεις, κάτι που πρότεινε θα μπορούσε ακόμα να συμβεί εάν οι ειρηνευτικές συνομιλίες σταματήσουν. «Θα ανακαλύψουμε αν ο Πούτιν θα μας εμπαίζει ή όχι, και αν είναι, θα ανταποκριθούμε λίγο διαφορετικά», δήλωσε ο Tραμπ την Τετάρτη.
Η Ρωσία και η Ουκρανία πραγματοποίησαν τις πρώτες άμεσες διαπραγματεύσεις τους σε τρία χρόνια στις 16 Μαΐου στην Κωνσταντινούπολη, συμφωνώντας να πραγματοποιήσουν μια σημαντική ανταλλαγή κρατουμένων και σε κάθε σχέδιο μνημόνιο που περιγράφει τους όρους τους για πιθανή κατάπαυση του πυρός. Η ανταλλαγή διεξήχθη σε αρκετές φάσεις και ολοκληρώθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Ενώ το Κίεβο δήλωσε ότι μοιράστηκε το μνημόνιο του με τη Μόσχα και την Ουάσινγκτον, το Κρεμλίνο δήλωσε την Τετάρτη ότι «ολοκληρώνει» την έκδοση του εγγράφου.
Ο Λαβρόφ πρότεινε ο επόμενος γύρος συνομιλιών να διεξαχθεί στην Κωνσταντινούπολη στις 2 Ιουνίου. Το Κίεβο έχει υποστηρίξει την πρόταση του Tραμπ για μια άνευ όρων κατάπαυση 30 ημερών. Ωστόσο, η Ρωσία δήλωσε ότι για να επιτευχθεί πλήρης κατάπαυση του πυρός, η Ουκρανία πρέπει να σταματήσει την κινητοποίηση, να σταματήσει να λαμβάνει ξένα όπλα και να αποσύρει τις δυνάμεις της από τη ρωσική επικράτεια.
Τον Ιούνιο του περασμένου έτους, ο Πούτιν ξεκίνησε τους αρχικούς του όρους για άμεσο τέλος στον πόλεμο: η Ουκρανία πρέπει να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες της για ένταξη στο ΝΑΤΟ και να αποσύρει όλα τα στρατεύματά της από το σύνολο της επικράτειας των τεσσάρων ουκρανικών περιοχών που κυρίως ελέγχονται από τη Ρωσία.
Με πληροφορίες από Reuters και RΤ
