Ρεπορτάζ – Επιμέλεια: Αντώνης Ζήβας
Μετά από εντατικές διαβουλεύσεις το τελευταίο διήμερο στο Βερολίνο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες παρουσίασαν το πιο σαφές έως σήμερα πλαίσιο εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία, στέλνοντας μήνυμα συλλογικής αποτροπής απέναντι στη Ρωσία. Στο επίκεντρο βρίσκεται η δέσμευση ότι, σε περίπτωση νέας ρωσικής επίθεσης, η Ευρώπη θα σταθεί στο πλευρό του Κιέβου με τρόπο που προσομοιάζει στη ρήτρα συλλογικής άμυνας του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ.
Οι εγγυήσεις αυτές, όπως τονίστηκε, θα είναι πολυεπίπεδες και θα καλύπτουν στρατιωτική συνδρομή, ανταλλαγή πληροφοριών, υλικοτεχνική υποστήριξη, αλλά και οικονομικές και διπλωματικές παρεμβάσεις.
Σε κοινή δήλωση που δόθηκε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα 15/12, μετά το πέρας των συνομιλιών υψηλού επιπέδου στη γερμανική πρωτεύουσα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες παρουσίασαν το πιο αναλυτικό περίγραμμα μέχρι σήμερα των μέτρων ασφαλείας που είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν στην Ουκρανία, σε συντονισμό και με την έγκριση των Ηνωμένων Πολιτειών. Στις συζητήσεις συμμετείχε και ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν, οι ηγέτες 11 ευρωπαϊκών κρατών, μαζί με τους επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, εμφανίζονται έτοιμοι να αναλάβουν ηγετικό ρόλο στη δημιουργία μιας «πολυεθνικής δύναμης» στην Ουκρανία. Παράλληλα, στηρίζουν τον ουκρανικό στρατό, ο οποίος βάσει του υπό διαπραγμάτευση ειρηνευτικού σχεδίου, προβλέπεται να περιοριστεί σε δύναμη έως 800.000 στρατιωτικών σε καιρό ειρήνης. Η εν λόγω πολυεθνική δύναμη θα συγκροτηθεί σε εθελοντική βάση από συμμετέχοντα κράτη και θα έχει την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του Κιέβου συμφώνησαν με την Ουάσινγκτον να συνεργαστούν στενά «ώστε να παράσχουν στην Ουκρανία ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας και μέτρα για την οικονομική της ανάκαμψη στο πλαίσιο μιας συνολικής συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου». Το πακέτο περιλαμβάνει τη διατήρηση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων στο επίπεδο των 800.000 στρατιωτικών σε περίοδο ειρήνης, καθώς και τη δημιουργία μηχανισμού εποπτείας και επαλήθευσης μιας ενδεχόμενης κατάπαυσης του πυρός.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο ζήτημα των εδαφών, με τη δήλωση να υπογραμμίζει ότι οι αποφάσεις για το εδαφικό καθεστώς θα ληφθούν αποκλειστικά από τον ουκρανικό λαό, αφού πρώτα τεθούν σε εφαρμογή αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας. Παράλληλα, επισημαίνεται ότι η Ρωσία καλείται να αποδείξει έμπρακτα τη βούλησή της για μια διαρκή ειρήνη, αποδεχόμενη το ειρηνευτικό σχέδιο του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και δεσμευόμενη σε κατάπαυση του πυρός.
Οι εγγυήσεις που συμφωνήθηκαν
Μεταξύ των εγγυήσεων που περιλαμβάνονται στο ευρωπαϊκό σχέδιο είναι:
Μακροχρόνια και ουσιαστική στήριξη των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, με ανώτατο όριο τους 800.000 στρατιώτες σε καιρό ειρήνης.
Ανάπτυξη πολυεθνικής δύναμης υπό ευρωπαϊκή ηγεσία στο ουκρανικό έδαφος, στο πλαίσιο της συνέχειας του «Συνασπισμού των προθύμων» με επικεφαλής τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Δημιουργία μηχανισμού παρακολούθησης και επαλήθευσης της κατάπαυσης του πυρός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Νομικά δεσμευτική υποχρέωση συλλογικής αντίδρασης σε περίπτωση νέας ένοπλης επίθεσης της Ρωσίας, κατά το πρότυπο του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ.
Επενδύσεις για την ανοικοδόμηση και οικονομική ανάκαμψη της Ουκρανίας, με ταυτόχρονη διατήρηση της δέσμευσης των περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας.
Προώθηση της ενταξιακής πορείας της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ποιοι συνυπογράφουν
Τη δήλωση έχουν υπογράψει ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρεντέρικσεν, ο πρόεδρος της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, ο πρόεδρος της Λιθουανίας Γκιτάνας Ναουσέντα, ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Ντικ Σκοοφ, ο πρωθυπουργός της Νορβηγίας Γιόνας Γκαρ Στόρε, ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ, ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Ουλφ Κρίστερσον και ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ.
«Σε οποιαδήποτε συμφωνία, τίποτα δεν θεωρείται οριστικό αν δεν συμφωνηθούν όλα. Όλα τα μέρη οφείλουν να εργαστούν εντατικά για μια λύση που θα διασφαλίζει τον μόνιμο τερματισμό των εχθροπραξιών», σημειώνουν χαρακτηριστικά οι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Στις συνομιλίες του Βερολίνου συμμετείχαν επίσης οι ειδικοί απεσταλμένοι των ΗΠΑ, Στιβ Γουίτκοφ και ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του προέδρου Τραμπ. Οι Αμερικανοί είχαν την Κυριακή διμερείς επαφές με την ουκρανική πλευρά, ενώ οι Ευρωπαίοι προσήλθαν τη δεύτερη ημέρα των διαβουλεύσεων, τη Δευτέρα.
Οι δηλώσεις Ζελένσκι
Δίπλα στον Μερτς, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι καταγράφηκε «πρόοδος σε πολλά ζητήματα», αναγνωρίζοντας ωστόσο πως το θέμα των κατεχόμενων εδαφών παραμένει ιδιαίτερα «επώδυνο».
«Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις με τη Ρωσία στο ζήτημα των εδαφών», ανέφερε, προσθέτοντας ότι «είναι κρίσιμο οι εταίροι μας στις Ηνωμένες Πολιτείες να ακούσουν όλες τις λεπτομέρειες αυτού του πολέμου».
Τι τονίζεται στην κοινή δήλωση
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες επαναλαμβάνουν ότι οι αποφάσεις για το εδαφικό ανήκουν στον ουκρανικό λαό και θα ληφθούν μόνο όταν υπάρξουν ουσιαστικές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφαλείας. Δηλώνουν, επίσης, έτοιμοι να στηρίξουν τον Ζελένσκι εφόσον επιλέξει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος.
«Τα διεθνή σύνορα δεν μπορούν να αλλάζουν δια της βίας», υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, απευθύνουν έκκληση στη Μόσχα να αποδείξει ότι επιθυμεί μια βιώσιμη ειρήνη, αποδεχόμενη το ειρηνευτικό σχέδιο που προωθεί ο Λευκός Οίκος και συμφωνώντας σε άμεση κατάπαυση του πυρός – ένα βήμα που, όπως σημειώνεται, ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει μέχρι σήμερα αρνηθεί.
«Θετική πρόοδος στη συμμετοχή των ΗΠΑ»
Πηγή κοντά στις διαπραγματεύσεις χαρακτήρισε θετική την πρόοδο ως προς τη συμμετοχή των ΗΠΑ στις εγγυήσεις ασφαλείας, επισημαίνοντας τις στρατιωτικές και πληροφοριακές δυνατότητες της Ουάσινγκτον, τις οποίες οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν ακόμη να υποκαταστήσουν.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα αποτελέσουν τον βασικό πυλώνα, παρέχοντας πληροφορίες και αεροπορική υποστήριξη που κανείς άλλος δεν μπορεί», ανέφερε η πηγή στο Euronews, τονίζοντας ότι το επίκεντρο των επιχειρήσεων θα είναι ο ουκρανικός στρατός, με τη συνδρομή της πολυεθνικής δύναμης του “Συνασπισμού των προθύμων” σε ξηρά, θάλασσα, αέρα, κυβερνοχώρο και διάστημα.
Τραμπ: «Ποτέ άλλοτε τόσο κοντά στην ειρήνη»
Την αισιοδοξία του ότι η ειρήνη βρίσκεται πιο κοντά από ποτέ εξέφρασε αργά το βράδυ της Δευτέρας ο Ντόναλντ Τραμπ. Από το Οβάλ Γραφείο δήλωσε ότι είχε «μια πολύ καλή συζήτηση» με τους Ευρωπαίους ηγέτες για τον πόλεμο στην Ουκρανία, προσθέτοντας πως «τα πράγματα φαίνεται να κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση».
Ο Αμερικανός πρόεδρος αποκάλυψε ότι υπήρξαν και επαφές με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες, σημειώνοντας πάντως ότι τόσο οι Ευρωπαίοι όσο και οι εμπλεκόμενες πλευρές δηλώνουν πως θέλουν τον τερματισμό του πολέμου. «Το δύσκολο είναι να τους φέρουμε όλους στο ίδιο πλαίσιο», σχολίασε.
Οι δηλώσεις Τραμπ έγιναν μετά την ολοκλήρωση των διπλωματικών επαφών στο Βερολίνο, λίγες ημέρες πριν από κρίσιμη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες. Εκεί, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα κληθούν να αποφασίσουν πώς θα εξασφαλιστούν περίπου 90 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση των δημοσιονομικών και στρατιωτικών αναγκών της Ουκρανίας για το 2026 και το 2027.
Η βασική πρόταση αφορά τη χορήγηση άτοκου δανείου με εγγύηση τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας. Ωστόσο, το σχέδιο συναντά αντιδράσεις από το Βέλγιο –που είναι ο κύριος θεματοφύλακας των κεφαλαίων– και επιφυλάξεις από την Ιταλία, τη Βουλγαρία, τη Μάλτα και την Τσεχία, γεγονός που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο καθυστερήσεων.
«Κατανοώ τις ανησυχίες, αλλά δεν τις συμμερίζομαι», δήλωσε ο Μερτς. «Ελπίζω το Βέλγιο να κάνει μαζί μας ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η στήριξη της Ουκρανίας είναι αναγκαία».
Πηγή; Euronews
