Ρεπορτάζ: Αντώνης Ζήβας
Στην ανέγερση μνημείου στο Βερολίνο για τα πολωνικά θύματα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και των Ναζί συμφώνησαν ο καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, και ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, στο πλαίσιο διμερών κυβερνητικών διαβουλεύσεων που πραγματοποιήθηκαν σήμερα στη γερμανική πρωτεύουσα.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της γερμανικής κυβέρνησης, το μνημείο θα λειτουργεί ως «τόπος μνήμης, προειδοποίησης και γερμανο-πολωνικής συμφιλίωσης».
Στο πλαίσιο της ίδιας συμβολικής χειρονομίας, η Γερμανία επέστρεψε στην Πολωνία σημαντικά πολιτιστικά αντικείμενα, όπως 73 περγαμηνές που χρονολογούνται από το 1215 έως το 1466 και είχαν αφαιρεθεί από τα Αρχεία του Στέμματος στη Βαρσοβία κατά την κατοχή της χώρας από τους Ναζί, αλλά και την «κεφαλή του Αγίου Ιάκωβου του Μεγάλου», θραύσμα γλυπτού από το Κάστρο Μάλμπορκ, που είχε μεταφερθεί στη Γερμανία τη δεκαετία του 1950.
Μετά τη συνάντηση, οι δύο ηγέτες τόνισαν την ενότητα των δύο κρατών και συμφώνησαν να εντείνουν τη συνεργασία τους σε θέματα ασφάλειας, ενώ υιοθέτησαν κοινή δήλωση για την άμυνα, τις μεταφορές και την πολιτική μνήμης. «Η Πολωνία πρέπει να είναι ένας ισχυρός εταίρος για μια ασφαλή, ελεύθερη και ευημερούσα Ευρώπη», υπογράμμισε ο Μερτς, χαρακτηρίζοντας τη δήλωση ως «θεμέλιο» για την περαιτέρω συνεργασία.
Κεντρικό θέμα των συνομιλιών αποτέλεσαν επίσης οι συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για πιθανή διευθέτηση του πολέμου στην Ουκρανία. «Μεταξύ των στρατηγικών μας στόχων είναι να υποστηρίξουμε το Κίεβο ενάντια στον ρωσικό εισβολέα.
Στην Ουκρανία διακυβεύεται η ενότητα της Ευρώπης. Η συνεργασία μεταξύ Πολωνίας και Γερμανίας πρέπει να είναι άψογη. Μαζί με άλλες χώρες όπως η Γαλλία, η Μεγάλη Βρετανία και η Ιταλία, φέρουμε την ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι τίποτα δεν θα οδηγήσει σε διχόνοια», δήλωσε ο Μερτς.
Το μοναδικό σημείο διαφωνίας εντοπίστηκε στην πολωνική απαίτηση για καταβολή πολεμικών αποζημιώσεων σε εν ζωή θύματα του ναζισμού. «Βιαστείτε αν θέλετε να κάνετε αυτή τη χειρονομία», τόνισε ο Τουσκ, υπενθυμίζοντας ότι ο αριθμός των επιζώντων μειώνεται συνεχώς, από 60.000 τον Ιούλιο του 2024 σε περίπου 50.000 σήμερα, σύμφωνα με το Ίδρυμα Γερμανο-Πολωνικής Συμφιλίωσης.
Από την πλευρά του, ο Μερτς περιορίστηκε να αναγνωρίσει την ευθύνη της Γερμανίας για τα δεινά που προκάλεσε η ναζιστική κατοχή στην Πολωνία και επανέλαβε τη θέση της χώρας για το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων: «Το παρελθόν δεν τελειώνει ποτέ. Η μνήμη και η αποδοχή του θα συνεχιστούν. Από τη γερμανική οπτική, το ζήτημα των επανορθώσεων έχει απαντηθεί νομικά και πολιτικά εδώ και χρόνια».
Η διαχείριση των συνεπειών της γερμανικής κατοχής παραμένει σημείο τριβής στις γερμανο-πολωνικές σχέσεις, με τα πολωνικά αιτήματα για αποζημιώσεις δισεκατομμυρίων ευρώ να συνεχίζουν να τίθενται στο τραπέζι, πιο πρόσφατα τον Σεπτέμβριο από τον Πολωνό πρόεδρο Κάρολ Ναβρότσκι κατά την επίσκεψή του στο Βερολίνο. Η γερμανική κυβέρνηση, τόσο ο Μερτς όσο και ο ομοσπονδιακός πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, απορρίπτουν σταθερά αυτά τα αιτήματα.
Με πληροφορίες από: Polskie Radio
