Γράφει η Γιάννα Μυράτ
Σε λίγο πλησιάζει η 17η Δεκέμβρη, που σαν πέρσι, αναχώρησα για τρεις μήνες για την Αγία Πετρούπολη. Δεν ήταν η πρώτη φορά που πήγαινα, αλλά αυτή τη φορά, γύρισα πιο ερωτευμένη μαζί της από ποτέ. Και πολλοί με ρωτούν σε τι οφείλεται αυτός ο “έρωτας”.
Καταρχάς δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Αγία Πετρούπολη είναι η συμπρωτεύουσα της αχανούς Ρωσίας, αλλά και η πολιτιστική πρωτεύουσα της χώρας. Οπότε αν είσαι “ΟΚ” – ή και κάτι παραπάνω- με την ρώσικη νοοτροπία, κουλτούρα, τρόπο ζωής κ.λπ, η Αγία Πετρούπολη έχει και πολλά συν για να σου αρέσει.
Η σημερινή Αγία Πετρούπολη έχει απολέσει την αυστηρότητα της σοβιετικής εποχής, όπως την είδα το 1981, έχει ξεπεράσει την δραματική περίοδο πείνας και κακουχίας της Περεστρόικα, όπως την γνώρισα το 1989, γεγονός που με έκανε να κλαίω συνέχεια, αλλά το πιο σημαντικό, έχει κάνει παρελθόν τις φοβερές κοινωνικές ανισότητες που με σόκαραν στις δυο επισκέψεις μου το 2004, με τους νεόπλουτους από τη μια μεριά και πλάι τους κάτι άθλια φτωχαδάκια. Σήμερα η μεσαία τάξη στην πόλη ανθεί, είναι γεμάτη από οικογένειες, νέους και παιδιά – πολλά παιδιά! – που απολαμβάνουν τη ζωή τους εν ηρεμία και ευημερία, παρότι η χώρα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση.
Η εγκληματικότητα είναι σχεδόν ανύπαρκτη και μπορεί κανείς, ακόμα και μια γυναίκα κάποιας ηλικίας όπως η υποφαινόμενη, να περπατάει στους δρόμους αργά τη νύχτα με ασφάλεια. Από οικονομικής πλευράς οι μισθοί είναι σχεδόν ίδιοι με της Ελλάδας, ενώ το κόστος διαβίωσης στο μισό και πιο κάτω από το δικό μας. Τα ενοίκια εκτός κέντρου, 20% φθηνότερα από την Αθήνα, και φυσικά με πολύ οργανωμένα φθηνά ΜΜΜ.
Το πρώτο πράγμα που σε μαγεύει, είναι η αρχιτεκτονική της. Παρότι αρκετές ευρωπαϊκές διατηρούν πολλά αρχιτεκτονικά στοιχεία από τον χαρακτήρα του παρελθόντος τους, η Αγία Πετρούπολη, με τα πάντα φωτισμένα τις νύχτες κτήρια της, μοιάζει σαν να μην την άγγιξε καθόλου ο χρόνος από την ίδρυση της από τον τσάρο Πέτρο Α΄ το 1703, εξού και το όνομα της. Τα καλοδιατηρημένα, και συνεχώς συντηρημένα κτήρια της, οι δρόμοι της, σε διακτινίζουν σε εκείνη την περίοδο, κι αν είσαι λάτρης της μπαρόκ και νεοκλασσικής αρχιτεκτονικής δεν την χορταίνεις με τίποτα.
Οι περαστικοί θαυμάζουν περπατώντας ένα από τα πολλά κλασικά κτήρια στην Αγία Πετρούπολη
Παλάτια, μουσεία, εκκλησίες, δημόσια κτήρια, πάρκα – πολλά πάρκα! – εμπορικά κέντρα, εστιατόρια μικρά και μεγάλα, ακόμα και η κατοπινή κατασκευή του υπέροχου μετρό της, ένα πράγμα μαρτυρούν: πολυτελή καλαισθησία, για όλους και όχι για τους λίγους. Η UNESCO έχει ανακηρύξει ολόκληρο το κέντρο και πολλά προάστιά της ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, κι αυτό από μόνο του τα λέει όλα.
Κάποιο απο τα πολλά μαγαζιά στην Αγία Πετρούπολη
Αρχιτεκτονικό αριστούργημα χάρμα οφθαλμών η εκκλησία του Σωτήρα στην Αγία Πετρούπολη
Το άλλο έχει να κάνει με την ίδια τη ζωή της, είτε είσαι μόνιμος κάτοικος, είτε τουρίστας. Μπορεί για να την Νέα Υόρκη να λένε ότι είναι η πόλη που δεν κοιμάται ποτέ, για το Παρίσι ότι είναι η Πόλη του Φωτός, η Βενετία να φημίζεται για τα κανάλια της, αλλά η Αγία Πετρούπολη έχει ένα πακέτο με όλα τα ανωτέρω, ωστόσο και κάτι ακόμα: Είναι η πόλη που γίνονται τόσα πολλά που δεν τα προλαβαίνεις!
Η καρδιά του πολιτισμού της Ρωσίας, και όχι μόνο, χτυπάει εκεί. Τρεις μήνες έμεινα και δεν μου έφτασαν να επισκεφθώ τα υπέροχα μουσεία, εκκλησίες και μνημεία τους, ούτε καν τα συνεχή δρώμενα, που να φανταστείτε ότι λόγω χειμερινής περιόδου είναι περιορισμένα. Μετά τον Απρίλιο, η πόλη απλά ξεφαντώνει. Και ο κόσμος της, παρότι εργαζόμενοι ή σπουδαστές, έχουν πάντα κάτι να κάνουν, συνήθως οικογενειακά με τα παιδιά τους, και πλημμυρίζουν μουσεία και συναυλίες.
Ω ναι, συναυλίες! Πολλές συναυλίες, για κάθε γούστο και ηλικία, με πρωταγωνιστή την κλασσική μουσική. Μόνο το Θέατρο Μαρίνσκι, (και υπάρχουν πολλά ακόμα θέατρα) έχει τρεις ξεχωριστές αίθουσες, με δυο και τρία πολλές φορές διαφορετικά θεάματα – από μπαλέτο, Όπερα, μέχρι συμφωνικά έργα. Πρέπει συνήθως να κλείσεις εισιτήριο από νωρίς, κι εκεί θα δεις όλες τις ηλικίες της μεσαίας τάξης, από μικρά παιδιά, μέχρι γέροντες με μπαστούνια και πι. Για την πλειοψηφία του κόσμου της Αγίας Πετρούπολης οι λέξεις “διασκέδαση” και “ψυχαγωγία” δεν είναι τροφή για το στομάχι, αλλά τροφή για πολιτισμό, περισσότερο πολιτισμό. Είδα τριαντάρα μοντέρνα γυναίκα, να γιορτάζει με την παρέα της τα γενέθλιά της στην Φιλαρμονική της Αγίας Πετρούπολης με μια χρυσή τιάρα στο κεφάλι που έγραφε, Σήμερα έχω γενέθλια.
Γυναίκα με τριάρα
Η επίσκεψη στα μουσεία είναι κάτι που πρέπει να οργανώσεις καλά, αλλιώς χάθηκες, δεν θα δεις τίποτα. Εκτός από τα μεγάλα εθνικά μουσεία, όπως Ερμπιτάζ, Νέο Ερμιτάζ, πινακοθήκες κ.λπ υπάρχουν και μικρότερα, αλλά και πολλά ιδιωτικά, τα οποία ωστόσο έχουν μεγάλο ενδιαφέρον.
Για παράδειγμα, ένα είναι το σπίτι του μεγάλου Ντοστογιέφσκι, που διατηρείται αυτούσιο από τα χρόνια που ζούσε εκεί. Πόση συγκίνηση για έναν συγγραφέα, ή ακόμα και απλό πολίτη, να βλέπει τους χώρους που έγραφε, έτρωγε, κοιμόταν;
Εικόνα απο το σπίτι του Ντοστογιέφσκι
Ένα άλλο μικρούλι, είχε ωστόσο μεγάλη πλάκα κι ενδιαφέρον. Το ιδιωτικό Μουσείο Σκιών, έχει κάτι περίεργες κι ακατανόητες κατασκευές, που όμως όταν φωτιστούν κατάλληλα παρουσιάζουν στους λευκούς τοίχους διάφορες μορφές – από ζώα, μέχρι γνωστούς καλλιτέχνες.
Εικόνα απο το μουσείο σκιών
Αλλά το πιο εντυπωσιακό όλων των ιδιωτικών μουσείων που είδα, ήταν το Ρώσικο Μουσείο Μακετών, όπου έμοιαζε σαν να βλέπεις τη Ρωσία από ψηλά! Αληθινές και όχι φανταστικές απεικονίσεις πολλών περιοχών της Ρωσίας, πόλεις, λιμάνια, εργοστάσια, αγροτικές περιοχές κ.λπ σε διάφορες εποχές, με ανθρωπάκια σε δράσεις, αυτοκίνητα σε κίνηση και πολύπλοκες σιδηροδρομικές γραμμές που δεν σταματούσαν ποτέ. Ηχητικά εφέ και εναλλαγές μέρας με νύχτα, συμπλήρωναν τα μαγικά τοπία με πολλά δρώμενα.
Εντυπωσιακή εικόνα από την Αγία Πετρούπολη
Ωστόσο το μεγαλύτερο σοκ το έπαθα μπαίνοντας μέσα στον τεράστιο χώρο του, βλέποντας στην άκρη το μικρό δωμάτιο όπου κάποιοι παρακολουθούσαν ζωντανά από μόνιτορς την κίνηση των τρένων για να μην συγκρουστούν. Όπως ήταν φυσικό, το πρώτο που μου πέρασε από το μυαλό ήταν ότι, αν η Ελλάδα είχε ένα τέτοιο σύστημα για τα αληθινά της τρένα, δεν θα είχαμε το έγκλημα των Τεμπών, με τις 57 αδικοχαμένες ψυχές – θύματα του.
Και ως τελευταίο σε σειρά, αλλά όχι αξία, θα αναφερθώ στον ίδιο τον κόσμο της Αγίας Πετρούπολης. Φαινομενικά ψυχρός και κλειστός, και μόλις τον αγγίξεις, ζεστός, φιλόξενος, πρόθυμος να σε βοηθήσει κι εξυπηρετήσει, και λατρεύει την πόλη του. Αλλά λατρεύει κι εσένα μόλις του πεις ότι είσαι από την Ελλάδα. “Φιλιούνται – αγκαλιάζονται” με την μια!
Δεν ξέρω αν σας κάλυψα στην ερώτηση “Γιατί είμαι ερωτευμένη με την Αγία Πετρούπολη;”. Αλλά επειδή κάποιοι την συμπληρώνουν με μια ακόμα, “Μπας και βρήκες κάποιον άντρα εκεί;”, θα πω το εξής: Ναι βρήκα. Κάπου 2,5 με 3 εκατομμύρια άντρες που είναι ο μισός πληθυσμός της πόλης. Και για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια ένιωσα θηλυκό. Ο ιπποτισμός και η ευγένεια τους, όποιας ηλικίας κι αν είναι ξεχωρίζει. Μου θύμισε την παλιά καλή Ελλαδίτσα μας. Οι γυναίκες τους, αγέρωχες, πανέμορφες και περιποιημένες στο φουλ, καμαρώνουν πλάι τους όχι μόνο επειδή τις προσέχουν και τις έχουν όπα όπα, αλλά επειδή θα σπεύσουν να βοηθήσουν ακόμα και μια άγνωστη κυρία τη στιγμή που πάει να φορέσει το παλτό της, να διασχίσει ένα δρόμο ή κουβαλάει τη βαλίτσα της.
Αν μάλιστα βγεις παρέα μαζί τους, σου τραβούν την καρέκλα στο εστιατόριο, ανοίγουν τις πόρτες να μπεις ή βγεις από το αυτοκίνητο, και δεν αφήνουν να βάλεις το χέρι στην τσέπη σε καμία περίπτωση, το θεωρούν προσβολή. Πληρώνουν ακόμα και το ταξί επιστροφής, αν χρειαστεί.
Οπότε, με αυτά τα πολύ λίγα που σας είπα, πώς να μην λατρέψεις την Αγία Πετρούπολη; Θα πρέπει κάτι να μην πηγαίνει καθόλου καλά με σένα…
