Ρεπορτάζ: Αντώνης Ζήβας
Ισχυρό σοκ προκαλεί η είδηση ότι πάνω από 60 Ισραηλινοί στρατιώτες έχουν αυτοκτονήσει τις τελευταίες εβδομάδες μετά την επιστροφή τους από την εισβολή στη Γάζα.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το μετατραυματικό στρες πλήττει σε μεγάλο βαθμό τους βετεράνους, δημιουργώντας ψυχολογικές πληγές που συχνά παραμένουν αόρατες, αλλά μπορεί να έχουν μοιραίες συνέπειες. Το κύμα αυτοκτονιών αναδεικνύει την επείγουσα ανάγκη για υποστήριξη και ψυχολογική φροντίδα των στρατιωτών που έχουν εκτεθεί σε πολεμικές εμπειρίες υψηλής έντασης.
«Την κραυγή του συναδέλφου μου που ζητούσε βοήθεια, όπου και να είμαι, θα την ακούω για πάντα»…
Με αυτά τα λόγια περιγράφει ο λοχαγός του ισραηλινού στρατού, Ισραέλ Μπεν Σιτρίτ, τα φαντάσματα του πολέμου στη Γάζα που τον στοιχειώνουν μήνες μετά την επιστροφή του από το μέτωπο.
Ο έφεδρος αξιωματικός, ο οποίος τραυματίστηκε σοβαρά στις αρχές του 2024, εξηγεί ότι δεν είναι μόνο οι κραυγές των συναδέλφων που τον βασανίζουν. «Υπάρχουν πολλά ερεθίσματα, συνεχείς φλας μπακ», λέει, υπενθυμίζοντας ότι τα αόρατα δεινά του πολέμου συχνά ακολουθούν τους στρατιώτες πολύ πέρα από το πεδίο της μάχης, πέρα από τους θανάτους αμάχων και στρατιωτών.
Τον Σεπτέμβριο, ενώπιον κοινοβουλευτικής επιτροπής που συνεδρίαζε για το πρόσφατο κύμα αυτοκτονιών ισραηλινών στρατιωτών με μετατραυματικό στρες, κατέθεσε: «Όταν ακούω ένα ελικόπτερο, επιστρέφω στη Χαν Γιουνές», τη μεγάλη πόλη του νότιου τομέα της Λωρίδας της Γάζας, θέατρο σφοδρών συγκρούσεων ανάμεσα σε Ισραηλινούς στρατιώτες και μαχητές της Χαμάς.
Μετά το 1948 και την ίδρυση του ισραηλινού κράτους, κανένας πόλεμος δεν είχε τη διάρκεια και την ένταση αυτού που πυροδότησε η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023. Σύμφωνα με έκθεση του ισραηλινού στρατού, μόνο τον Ιούλιο του 2025 έχουν καταγραφεί 9.000 αιτήσεις για αναγνώριση «ψυχικών διαταραχών» από στρατιωτικούς προς τις στρατιωτικές υγειονομικές Αρχές μετά την 7η Οκτωβρίου.
Για σύγκριση, ο πόλεμος στη Γάζα το καλοκαίρι του 2014, διάρκειας δύο μηνών, είχε οδηγήσει στην αναγνώριση μόλις 159 περιπτώσεων ψυχικών τραυμάτων στις τάξεις του ισραηλινού στρατού, αποτυπώνοντας τη δραματική αύξηση των αόρατων πληγών που αφήνουν οι σημερινές συγκρούσεις.
«Πολλοί καταρρέουν»
Ανάμεσα σε δύο ραντεβού με στρατιώτες που επιστρέφουν από τον πόλεμο, ο Τάλι Φλιντ, ψυχολόγος και ειδικός στο μετατραυματικό στρες, ακτιβιστής για την ειρήνη αφού υπηρέτησε στον ισραηλινό στρατό επί επτά χρόνια και στη συνέχεια επί είκοσι χρόνια ως έφεδρος, εξηγεί τις συνέπειες στους ασθενείς.
«Μιλάμε συχνά για ποσοστά αυτοκτονιών, αλλά αυτό δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου. Διαπιστώνουμε περιστατικά βίας, κυρίως ενδοοικογενειακής βίας. Βλέπουμε οικογένειες να διαλύονται, ζευγάρια να χωρίζουν. Πολλοί καταρρέουν», δηλώνει στο AFP.
Αποφασισμένος να βοηθήσει τους στρατιώτες που έχουν διαλυθεί ψυχικά από τον πόλεμο στη Γάζα, ο Τομ Βασερστάιν δημιουργεί για εκείνους σπίτια υποδοχής. Η προσήλωσή του στα περιστατικά πηγάζει από μία οικογενειακή τραγωδία: ο μικρός αδελφός του ο Ρόι, 24 ετών, αυτοκτόνησε τον Ιούλιο αφού υπηρέτησε επί 300 ημέρες ως στρατιωτικός νοσοκόμος στη Γάζα.
«Αν ένας στρατιώτης υποκύψει στα τραύματά του στη μάχη και ένας άλλος αυτοκτονήσει εξαιτίας όσων έχει ζήσει, και οι δύο έχουν τραυματισθεί. Ο ένας από σφαίρα, ο άλλο μέσα στο κεφάλι του – αλλά και αυτό είναι τραυματισμός. Είναι ένα αόρατο τραύμα που χρειάζεται φροντίδα», εξηγεί τονίζοντας ότι ο αδελφός του δεν μιλούσε ποτέ για ό,τι ζούσε στο μέτωπο.
«Έσωσε ζωές στη ζωή του, αλλά ακόμη και στον θάνατό του θα συνεχίσει να σώζει» χάρη στο πρόγραμμα αυτό, λέει ο Τομ Βασερστάιν.
Σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, 478 στρατιώτες σκοτώθηκαν στον πόλεμο στη Γάζα από την έναρξη της ισραηλινής επίθεσης.
«Κουρασμένος να ζεις αφού έχεις δει τις φρικαλεότητες του πολέμου»
Στρατιώτες που πάσχουν από μετατραυματικό στρες έχουν κατασκηνώσει εδώ και πολλές εβδομάδες μπροστά από το κτήριο του ισραηλινού κοινοβουλίου καταγγέλλοντας ότι η ισραηλινή κοινωνία δεν αναγνωρίζει τα τραύματά τους.
Ανάμεσά τους, ο Μίσα Κατς, ο οποίος δηλώνει ότι 60 στρατιώτες έχουν αυτοκτονήσει τις τελευταίες εβδομάδες.
Ο ισραηλινός στρατός, όταν ερωτήθηκε σχετικά από το AFP δεν έδωσε κανένα στοιχείο.
«Δεν είναι ότι θέλεις να αυτοκτονήσεις, είναι ότι είσαι κουρασμένος για να ζεις αφού έχεις δει τις φρικαλεότητες του πολέμου», εξηγεί ο Γιόαν Ντομπένσκι, γαλλοϊσραηλινός βετεράνος που περνά πολλές ώρες κάθε μέρα μαζί με τους στρατιώτες έξω από την Κνεσέτ.
«Πρέπει το μετατραυματικό στρες να αναγνωρισθεί ως τραύμα (…) Δεν είναι λιγότερο σοβαρό από το σωματικό τραύμα, είναι ψυχικό τραύμα».
Ο λοχαγός Μπεν Σιτρίτ δήλωσε στο AFP ότι πάνω από έναν χρόνο αφού τραυματίσθηκε, το μετατραυματικό στρες προστέθηκε στα φυσικά του τραύματα.
«Είναι πολλές οι νύχτες που η κόρη μου ξυπνά και με ρωτάει. “Μπαμπά, να κοιμηθώ ή να μείνω μαζί σου; Τι προτιμάς;”».
«Όταν κάποιος τραυματίζεται, αυτό αφορά επίσης και όλους τους γύρω του – την οικογένεια, τα παιδιά»: «Τα παιδιά μας βλέπουν τα πάντα, αισθάνονται τα πάντα».
Με πληροφορίες από: The Times of Israel – ΑΜΠΕ
