Μήπως ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ ετοιμάζεται να αναλάβει και πάλι πρωταγωνιστικό ρόλο; Σύμφωνα με το BBC, την εφημερίδα DailyTelegraph και ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, το όνομά του αναφέρεται ως υποψήφιο για την ηγεσία μιας μελλοντικής προσωρινής αρχής, που θα είναι υπεύθυνη για το μέλλον της Λωρίδας της Γάζας, μετά την επίτευξη εκεχειρίας με το Ισραήλ. «Ο Σερ Τόνι Μπλερ θέλει να ηγηθεί της Γάζας, μετά το τέλος του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς», ανέφερε η εφημερίδα Daily Telegraph την Παρασκευή 26 Σεπτεμβρίου.
Ο 72χρονος πρώην ηγέτης των Εργατικών ασχολείται εδώ και αρκετούς μήνες με ένα σχέδιο ανάπτυξης για τη Γάζα μέσω της συμβουλευτικής του εταιρείας, του Tony Blair Institute for Global Change (TBI), και φέρεται να έχει προτείνει να προεδρεύσει μιας προσωρινής κυβέρνησης πριν από τη μεταβίβαση της εξουσίας στην Παλαιστινιακή Αρχή.
Ο Βρετανός, ο οποίος παρέμεινε για δέκα χρόνια στο νούμερο 10 της Downing Street (μεταξύ 1997 και 2007), κλήθηκε στο Λευκό Οίκο για μια συνάντηση σχετικά με τη Γάζα με τον Ντόναλντ Τραμπ, στις 27 Αυγούστου. Φέρεται να έχει την υποστήριξη αρκετών στενών συνεργατών του Αμερικανού προέδρου, μεταξύ των οποίων ο γαμπρός του, Τζάρεντ Κούσνερ, και ο ειδικός απεσταλμένος του για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ.
Συζητήσεις για μια «Ριβιέρα» στη Γάζα
Τον Ιούλιο, η Financial Times αποκάλυψε ότι ομάδες του TBI είχαν συμμετάσχει σε συζητήσεις για τη δημιουργία μιας «Ριβιέρας » στη Γάζα, μαζί με την εταιρεία συμβούλων στρατηγικής Boston Consulting Group και Ισραηλινούς επιχειρηματίες, με σκοπό την οικονομική ανάπτυξη της παράκτιας ζώνης όπου περισσότεροι από 65.000 Παλαιστίνιοι (σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας της κυβέρνησης της Χαμάς, τα οποία θεωρούνται αξιόπιστα από τον ΟΗΕ), κυρίως άμαχοι, έχουν σκοτωθεί από την αρχή της σύγκρουσης με το Ισραήλ.
Ο Τόνι Μπλερ γνωρίζει καλά την περιοχή και τη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης. Τον Ιούνιο του 2007, λίγο μετά την αποχώρησή του από το Ντάουνινγκ Στριτ, διορίστηκε ειδικός απεσταλμένος του Κουαρτέτου για τη Μέση Ανατολή (Ηνωμένα Έθνη, Ηνωμένες Πολιτείες, Ευρωπαϊκή Ένωση, Ρωσία), με αποστολή να βρει μια βιώσιμη ειρηνευτική λύση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων και να συμβάλει στην επίτευξη μιας λύσης δύο κρατών. Παρέμεινε σε αυτή τη θέση για οκτώ χρόνια, χωρίς να επιτύχει σημαντικές προόδους, αλλά έχοντας δημιουργήσει ένα στενό δίκτυο σχέσεων. Αν και οι Παλαιστίνιοι αρχικά χαιρέτισαν το γεγονός ότι μια τόσο γνωστή προσωπικότητα υπερασπιζόταν τα συμφέροντά τους, στη συνέχεια τον κατηγόρησαν ότι ήταν πολύ κοντά στους Ισραηλινούς, εξήγησε η εφημερίδα Guardian το 2015.
«Είναι απολύτως απαράδεκτο ο Τόνι Μπλερ να αναλάβει την ηγεσία μιας μεταβατικής αρχής στη Γάζα, δεν χρειαζόμαστε έναν ηγέτη που προέρχεται από μια πρώην αποικιακή δύναμη», δήλωσε την Παρασκευή στο BBC ο Μουσταφά Μπαργκούτι, ένας βετεράνος της παλαιστινιακής πολιτικής, μετά τις αποκαλύψεις για τις νέες φιλοδοξίες του Βρετανού. «Ο κ. Μπλερ έχει πολύ κακή φήμη λόγω του πολέμου στο Ιράκ. Και δεν τον εμπιστευόμαστε: αν αναλάβει τη θέση, θα εργάζεται μόνο για τους Ισραηλινούς», πρόσθεσε. Πράγματι, ο Τόνι Μπλερ παραμένει μια πολύ αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στο εξωτερικό.
Η εμπλοκή στον πόλεμο του Ιράκ
Είναι σίγουρα ο μόνος ηγέτης των Εργατικών που έχει κερδίσει τρεις συνεχόμενες θητείες για το κόμμα του. Χάρη στο σχέδιό του για το «New Labour», κυβέρνησε με ερείσματα στο κέντρο χωρίς να αποξενώσει την αριστερά του κόμματός του. Χαρισματικός και οραματιστής, κατάφερε να συνάψει ειρηνευτική συμφωνία στη Βόρεια Ιρλανδία (η συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, το 1998) και να ξεκλειδώσει σημαντικές επενδύσεις στην εκπαίδευση και την υγεία.
Ωστόσο, οι Βρετανοί δεν του έχουν συγχωρήσει ακόμη την απόφασή του να εμπλέξει τη χώρα του στο πλευρό των Ηνωμένων Πολιτειών στον πόλεμο του Ιράκ το 2003. Ο πόλεμος κόστισε τη ζωή σε περίπου 200 Βρετανούς στρατιώτες και σε περισσότερους από 100.000 Ιρακινούς και, αν και οδήγησε στην πτώση του δικτάτορα Σαντάμ Χουσεΐν, βύθισε την περιοχή στο χάος και τον εμφύλιο πόλεμο. Προτιμώντας να παραμείνει «πλάι-πλάι» με τον Τζορτζ Μπους και να υπερασπιστεί την ύπαρξη – που αποδείχθηκε ψευδής – όπλων μαζικής καταστροφής στο Ιράκ, ο Τόνι Μπλερ απομακρύνθηκε εν τέλει από τους ευρωπαίους συμμάχους του.
Αν και το 2016 η δημόσια έρευνα Chilcot για τις ευθύνες της κυβέρνησης Μπλερ στον ιρακινό πόλεμο δεν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο ηγέτης είχε ψευδώς δηλώσει την ύπαρξη όπλων μαζικής καταστροφής, επέκρινε αυστηρά τον τρόπο με τον οποίο λάμβανε αποφάσεις, με έναν περιορισμένο κύκλο συμβούλων, εκφράζοντας τη λύπη της για το γεγονός ότι δεν έλαβε επαρκώς υπόψη τις προειδοποιήσεις σχετικά με τις πιθανές συνέπειες μιας στρατιωτικής δράσης. Ο Τόνι Μπλερ εξέφρασε τη «θλίψη , [λέγοντας] συγγνώμη και συγγνώμη» κατά τη δημοσίευση της έκθεσης, αλλά η φήμη του παραμένει εν μέρει αμαυρωμένη. Σε τέτοιο βαθμό που ο σημερινός πρωθυπουργός της Βρετανίας, ο Εργατικός Κίρ Σταρμερ, σπάνια εμφανίζεται μαζί του, παρόλο που περιβάλλεται από βετεράνους του Νέου Εργατικού Κόμματος, όπως ο Πατ Μακ Φάντεν, η Ιβέτ Κούπερ ή ο Ντέιβιντ Λάμι.
Οι σχέσεις με τον επικεφαλής της Oracle
Οι δραστηριότητες του TonyBlair ως επικεφαλής της εταιρείας μελετών του, εγείρουν επίσης ερωτήματα, όπως και η στενή του σχέση με τον Larry Ellison, τον επικεφαλής της εταιρείας πληροφορικής και ειδικό στην τεχνητή νοημοσύνη Oracle, του οποίου η περιουσία ανταγωνίζεται πλέον αυτή του ElonMusk. Σύμφωνα με το περιοδικόThe New Stateman, το οποίο δημοσίευσε στις 24 Σεπτεμβρίου μια έρευνα για το Tony Blair Institute, με έδρα το City του Λονδίνου, από το 2021 έχει λάβει τουλάχιστον 257 εκατομμύρια λίρες (294 εκατομμύρια ευρώ) σε δωρεές από το Ίδρυμα Larry Ellison. Αυτά τα χρήματα του επέτρεψαν να αποκτήσει σημαντικές διαστάσεις: το TBI είναι παρόν σε 45 χώρες και απασχολεί περισσότερους από 900 υπαλλήλους, μεταξύ των οποίων προσωπικότητες όπως ο πρώην Ιταλός ηγέτης Matteo Renzi ή η πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας Sanna Marin.
Το TBI προωθεί τις αρετές της τεχνητής νοημοσύνης, τόσο που η ανεξαρτησία του από την Oracle τίθεται υπό αμφισβήτηση. Το The NewStateman αναφέρει τα συμπεράσματα δύο ερευνητικών ιστότοπων –Lighthouse Reports και Democracy for Sale– που έκαναν συνεντεύξεις με 29 υπαλλήλους και πρώην υπαλλήλους της εταιρείας (οι περισσότεροι παραμένουν ανώνυμοι). Περιγράφουν ένα thinktank που έχει αναπτύξει πολύ στενές σχέσεις με τη βρετανική κυβέρνηση, έχει άμεση πρόσβαση σε ορισμένους υπουργούς και διοργανώνει «κοινά σεμινάρια» με την Oracle. Κατά την άποψη ορισμένων πρώην υπαλλήλων, οι δωρεές του Larry Ellison «δημιούργησαν μια εσωτερική κουλτούρα που κυριαρχείται από μια μορφή προώθησης της τεχνητής νοημοσύνης που, κατά τη γνώμη τους, ισοδυναμεί με lobbying για την Oracle».
«Το TBI και η Oracle είναι δύο ξεχωριστές οντότητες. Συνεργαζόμαστε με την Oracle για το έργο που πραγματοποιούμε για την υποστήριξη ορισμένων από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου και είμαστε περήφανοι για αυτό… Το TBI δεν υπερασπίζεται τα εμπορικά συμφέροντα της Oracle, ούτε αυτά οποιουδήποτε άλλου προμηθευτή τεχνολογίας» δικαιολογούσε ένας εκπρόσωπος του TBI που μίλησε στο The New Stateman.
