Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες υποχωρούν ολοένα και περισσότερο από την παγκόσμια ηγεσία, η Ιαπωνία τοποθετείται για να καλύψει το κενό με την πρόταση της κυβερνήτου του Τόκιο Yuriko Koike προς τα Ηνωμένα Έθνη να μετατοπίσουν ορισμένες από τις δραστηριότητές τους στην ιαπωνική πρωτεύουσα.
Η Koike επέστρεψε στην Ιαπωνία την Κυριακή μετά από επίσημη επίσκεψη στις ΗΠΑ, όπου μίλησε στη Σχολή Διεθνών Σπουδών Johns Hopkins στην Ουάσιγκτον και τόνισε την ανάδειξη του Τόκιο σε σημαντικό παράγοντα στην παγκόσμια σκηνή. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της, συναντήθηκε επίσης με ειδικούς σε θέματα πολιτικής στο think tank του Ινστιτούτου Hudson, όπου η προσπάθεια του Τόκιο να γίνει μια βιώσιμη μητρόπολη ήταν ψηλά στην ημερήσια διάταξη.
Την Πέμπτη, η Koike πραγματοποίησε μια 15λεπτη συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Antonio Guterres στα κεντρικά γραφεία του οργανισμού στη Νέα Υόρκη. Εκεί, πρότεινε να μεταφερθούν περισσότερα από τα γραφεία του ΟΗΕ σε άλλες πόλεις του κόσμου, συμπεριλαμβανομένου του Τόκιο.
«Το Τόκιο θα ήθελε να παράσχει διάφορα είδη υποστήριξης στον ΟΗΕ», είπε η Koike στους δημοσιογράφους μετά τη συνάντηση, τονίζοντας τα πλεονεκτήματα της πόλης σε σχέση με άλλες πόλεις, όπως «η δημόσια ασφάλεια και τώρα με το αδύναμο γιεν, υπάρχουν και άλλες θετικές πτυχές στη ζωή». Ο Guterres αναγνώρισε ότι το γραφείο του «είχε λάβει προσφορές συνεργασίας από διάφορες χώρες και περιοχές», αλλά αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την ιαπωνική πρόταση ή εάν θα μπορούσε να προχωρήσει περαιτέρω.
«Η Ιαπωνία συνεισφέρει για πολλά χρόνια σε μεγάλο βαθμό στον ΟΗΕ και υπάρχουν ήδη κάποιες εγκαταστάσεις εδώ, όπως το Πανεπιστήμιο του ΟΗΕ και ένα γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες», δήλωσε ο Ben Ascione, επίκουρος καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Waseda του Τόκιο. «Είναι προφανώς πολύ νωρίς και το βλέπω ως διερεύνηση των προθέσεων του Guterres σε αυτό το στάδιο», πρόσθεσε, σημειώνοντας αρκετούς λόγους για τους οποίους τόσο η εθνική κυβέρνηση της Ιαπωνίας όσο και οι μητροπολιτικές αρχές του Τόκιο πιθανότατα αναζητούν ένα υψηλότερο διεθνές προφίλ.
«Πρώτον, κάτι τέτοιο φέρνει κύρος και αναγνώριση», είπε ο Ascione στο This Week in Asia. «Η Ιαπωνία έχει από καιρό δώσει σημασία στις λειτουργίες του ΟΗΕ και έχει μια ιστορία εξωτερικής πολιτικής με επίκεντρο τον ΟΗΕ».
Επεσήμανε το άρθρο 9 του ιαπωνικού συντάγματος, το οποίο αποκηρύσσει τον πόλεμο ως μέσο επίλυσης διαφορών και ευθυγραμμίζεται στενά με την εντολή του ΟΗΕ για επίλυση διεθνών ζητημάτων μέσω διαλόγου. «Και αυτό είναι ίσως ακόμη πιο σημαντικό σε μια στιγμή που η παρούσα κυβέρνηση των ΗΠΑ υπονομεύει τη διεθνή τάξη που οικοδόμησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Βρισκόμαστε σε μια περίοδο διεθνούς χάους με τον αμερικανό πρόεδρο Donald Trump να βγάζει τις ΗΠΑ από κάθε είδους διεθνείς οργανισμούς και να προκαλεί περισσότερο χάος με τους εμπορικούς δασμούς», συμπλήρωσε ο Ascione.
Στα μέσα Ιουλίου, ο Trump ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ θα αποχωρήσουν ξανά από τον Εκπαιδευτικό, Επιστημονικό και Πολιτιστικό Οργανισμό του ΟΗΕ. Οι ΗΠΑ είχαν προηγουμένως αποχωρήσει από την Unesco το 2017, κατά τη διάρκεια της πρώτης προεδρίας του Trump, αλλά εντάχθηκαν ξανά υπό τον Joe Biden.
Σε δήλωσή της την Τρίτη, η Audrey Azoulay, γενική διευθύντρια της Unesco, τόνισε: «Αυτή η απόφαση έρχεται σε αντίθεση με τις θεμελιώδεις αρχές της πολυμέρειας και μπορεί να επηρεάσει πρώτα και κύρια τους πολλούς εταίρους μας στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής».
Η Azoulay πρόσθεσε ότι περίμενε μια απάντηση παρόμοια με αυτή του 2017, όταν ο οργανισμός «ενίσχυσε τις προσπάθειές του για να αναλάβει δράση όπου η αποστολή του μπορούσε να συμβάλει στην ειρήνη και έδειξε τον κεντρικό χαρακτήρα της εντολής του».
Ο Ascione υποστήριξε ότι η αστάθεια των ΗΠΑ είχε κάνει την Ιαπωνία μια «ελκυστική πρόταση» για τη φιλοξενία ορισμένων από τις δραστηριότητες του ΟΗΕ σε μια στιγμή που ο οργανισμός προσπαθούσε να διατηρήσει την παγκόσμια και περιφερειακή σταθερότητα. «Η Ιαπωνία θέλει επίσης να θεωρείται ως κορυφαίος παράγων ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή της Ανατολικής Ασίας και ενώ αυτά τα σχέδια είναι πρώιμα αυτή τη στιγμή, νομίζω ότι θα ήταν καλό να συμβεί», πρόσθεσε.
Η Ιαπωνία έκανε πρόσφατα άλλες κινήσεις για να βελτιώσει το διπλωματικό της προφίλ, συμπεριλαμβανομένης της περσινής πρότασης του Τόκιο να φιλοξενήσει ένα προγραμματισμένο τμήμα Ασίας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, το οποίο εδρεύει στη Χάγη. Πέρα από την επιθυμία της για μεγαλύτερο ρόλο στη λήψη αποφάσεων σε διεθνές επίπεδο, η Ιαπωνία ανησυχεί επίσης για το πώς οι αντίπαλοι της – ιδίως η Κίνα – έχουν αποκτήσει επιρροή στους παγκόσμιους θεσμούς.
Το άγχος του Τόκιο χρονολογείται από τις αρχές της δεκαετίας του 2010, όταν Κινέζοι αξιωματούχοι επέτυχαν να ηγηθούν τεσσάρων από τους 15 κύριους οργανισμούς του ΟΗΕ: τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας, τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ανάπτυξης του ΟΗΕ, τη Διεθνή Ένωση Τηλεπικοινωνιών και τον Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας.
Εννέα από αυτές τις 15 υπηρεσίες του ΟΗΕ έχουν επίσης Κινέζους αναπληρωτές. Το Πεκίνο έχει κατηγορηθεί περαιτέρω ότι ασκεί επιρροή και σε άλλα τμήματα του ΟΗΕ όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Πηγή: South China Morning Post
